Historia
Kościół w Živanicach zbudowany został w pierwszej ćwierci XIV wieku. Po raz pierwszy odnotowany został w 1330 roku wraz z własnym plebanem jako kościół parafialny należący do diecezji litomyšlskiej. Własnego proboszcza Živanice utraciły w trakcie wojen husyckich, a w XVI wieku parafia ostatecznie zanikła i w połowie XVII stulecia kościół był już tylko świątynią filialną kościoła ze wsi Bohdaneč. W XVIII wieku kościół Zwiastowania Panny Marii został przebudowany, przez co w 1866 roku musiano się podjąć jego regotyzacji, w trakcie której między innymi podwyższono północną zakrystię do formy wieży.
Architektura
Kościół powstał jako budowla jednonawowa z węższym prezbiterium po stronie wschodniej o wielobocznym zamknięciu i z przylegającą do niego od północy zakrystią. Prezbiterium z powodu założenia wewnątrz sklepienia, jako jedyne opięto od zewnątrz przyporami, pomiędzy którymi znalazły się dwudzielne, szeroko rozglifione okna z maswerkami zwieńczonymi trójliśćmi. Podobne okna umieszczono w południowej ścianie nawy, zaś w zachodniej przepruto okrągły okulus wypełniony maswerkową rozetą.
W zachodnim, prostokątnym przęśle prezbiterium założono sklepienie krzyżowo – żebrowe, zaś we wschodnim zamknięciu sklepienie sześciodzielne. Obydwa spięte zostały ozdobnymi zwornikami przedstawiającymi baranka i anioła. Żebra osadzono na ozdobnych konsolach o profilowanych, geometrycznych kształtach, podtrzymywanych przez rzeźbione na kształt ludzi i bestii głowy. Ponadto w północnej ścianie prezbiterium umieszczono niszę sanktuarium o profilowanej, trójkątnej wimperdze zwieńczonej dużym kwiatonem. Zakrystię przykryto kolebką, natomiast nawa zwieńczona została drewnianym stropem.
Stan obecny
Bryła widocznego dziś kościoła zaburzona jest nieco względem oryginału z powodu podwyższenia zakrystii do formy wieży, ale pomimo tego budowla jest jedną z najlepiej zachowanych w regionie świątyń gotyckich. Wyróżnia się wysoką jakością i poprawnie odnowionymi detalami architektonicznymi. Zwracają uwagę szczególnie konsole i zworniki sklepienne w prezbiterium, portal prowadzący do zakrystii, oraz gotyckie sanktuarium. W oknach przetrwały odnowione w XIX wieku maswerki.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Vendl V. K., Soupis uměleckých památek politického okresu pardubicko-holicko-přeloučského. Soupis 53 (Pardubice), Praha 2007.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. IV, Praha 1982.