Historia
Nazwa Zítkov została nadana zamkowi współcześnie. Pierwotnie najpewniej nazywał się on Nový hrad (Nowy Zamek) i został ufundowany w drugiej połowie XIV wieku przez Karola IV Luksemburskiego lub przez panów z Lichtemburka. Nazwa Nowy Zamek została natomiast nadana z powodu wcześniej istniejących w tym rejonie warowni. W pierwszym trzydziestoleciu XIV wieku pobliski Choceň należał do Mikuláša z Potštejna, który nie bacząc na rycerskie pochodzenie zaczął trudnić się rabunkiem i rozbojami. W 1338 roku wysłano przeciwko niemu wojsko margrabiego Karola, który „zburzył Choceň i liczne zamki pana z Potštejna”. W 1341 roku miejscowe dobra zostały skonfiskowane i następnie podzielone między Lichtemburków i panów z Žampachu z których ci pierwsi, jak wspomniano, wznieśli przed 1388 rokiem zamek Zítkov. Nie wiadomo do kiedy nowy zamek funkcjonował, lecz prawdopodobnie jego żywot nie był zbyt długi i już w pierwszej połowie XV wieku został zniszczony lub porzucony.
Architektura
Zamek wzniesiono na podłużnym wzniesieniu, zorientowanym dłuższymi bokami na linii północny zachód – południowy wschód. W najwęższym miejscu po stronie południowo – wschodniej wzgórze przecięto poprzecznym przekopem oddzielającym podzamcze od reszty terenu. Umieszczoną tam bramę wjazdową prawdopodobnie flankowała wieża, po której pozostał do dziś niewielki kopiec we wschodnim narożniku. Obszar podzamcza jest płaski, co może sugerować brak na jego terenie zabudowań murowanych, a jedynie funkcjonowanie lekkiej, drewnianej lub szachulcowej zabudowy gospodarczej – stajni, spiżarni, spichrzy, chat służby itp.
Zamek górny od podzamcza oddzielał kolejny przekop, który chronił zamek także od tyłu (północy) i boku (zachodu). Tylni przekop poprzedzony był ziemnym wałem, przechodzącym po stronie zachodniej w boczne obwarowania o charakterze parchamu. Drugie międzymurze mógł tworzyć wyżej położony zewnętrzny mur, obejmujący także nieduże spłaszczenie terenu po stronie północno – wschodniej. Sam rdzeń zamku miał owalny plan i składał się z dwóch umieszczonych naprzeciwko siebie budynków: od strony czołowej i tylnej. Były one połączone dwoma kurtynami muru. Wzniesiono je w konstrukcji murowanej, kamiennej, lecz zapewne górne partie były drewniane lub szachulcowe.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych, a jedynymi widocznymi po nim śladami są nierówności terenu i pozostałości obwarowań ziemnych. Cały teren wzgórza jest zalesiony i ogólnodostępny. Prowadzi do niego czerwony szlak turystyczny z Choceňia do Darenic.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.
Strona internetowa hrady.cz, hrad Zítkov.