Vimperk – kościół św Bartłomieja

Historia

   Kościół św. Bartłomieja prawdopodobnie ufundowano w drugiej połowie XIII wieku w związku z budową pobliskiego zamku, jako najstarszą świątynię parafialną w Vimperku. Od połowy XIV wieku do połowy XV stulecia jego wnętrza ozdabiano cyklem ściennych i nasklepiennych malowideł. Niestety w 1708 roku budynek został zniszczony przez pożar i następnie przebudowany w stylu barokowym, a także częściowo w 1857 roku w stylu neogotyckim.

Architektura

   Kościół św. Bartłomieja uformowano z prostokątnej w planie nawy o wymiarach 11,5 x 8 metrów oraz czworobocznego, prawie kwadratowego prezbiterium o wymiarach 4,4 x 4,7 metra po stronie wschodniej. Wejście do niego prowadziło przez umieszczony w południowej ścianie nawy ostrołukowy, profilowany portal z archiwoltą opartą na bocznych kolumienkach z kapitelami zdobionymi liśćmi i pąkami. Oryginalne okna zapewne były obustronnie rozglifione, wąskie i niezbyt wysokie. Zarówno wnęki okienne jak i same okna zamknięto półkoliście.
   Pierwotnie wczesnogotycka nawa zwieńczona była płaskim, drewnianym stropem. Prezbiterium przykryto nad pojedynczym przęsłem sklepieniem krzyżowym o wydatnych, masywnych, pięciobocznych żebrach, spiętych zwornikiem o kształcie róży (rozety) i opartych w narożnikach pomieszczenia na piramidalnych konsolach. W północnej ścianie umieszczono kwadratowe sanktuarium z drugiej połowy XIV wieku, z trójkątnym szczytem zdobionym maswerkiem. Wnętrze prezbiterium od nawy oddzielono ostrołucznie zamkniętą, nieprofilowaną arkadą z impostami.
   Całość wnętrza kościoła ozdobiono w trzech okresach XIV i XV-wiecznymi, ściennymi polichromiami, w prezbiterium obejmującymi także sklepienie. W prezbiterium malowidła podzielone zostały na poziome pasy, oraz na poszczególne prostokątne pola. Tematem obrazów stał się tam cykl chrystologiczny, zaś sklepienie ozdobiły symbole ewangelistów oraz popiersia bliżej nieokreślonych postaci, być może proroków. Ci ostatni prawdopodobnie umieszczeni zostali też na podłuczu arkady tęczy. Przyziemie pokryte zostało iluzoryczną, malowaną draperią, bardzo popularną w okresie średniowiecza. W nawie pasy malowideł rozdzieliły ramy wypełnione ornamentalnymi wzorami. Najstarsze sceny charakteryzowały się linearnym, rustykalnym stylem, różnorodną kolorystyką i żywą narracją poszczególnych scen. Późnogotyckie malowidła były bardziej naturalistyczne.

Stan obecny

   Z pierwotnego, wczesnogotyckiego kościoła przetrwały mury obwodowe, które niestety przekształcono w okresie nowożytnym, między innymi powiększając otwory okienne. Jedyne średniowieczne zachowało się we wschodniej ścianie prezbiterium. Z pierwotnych elementów architektonicznych zachował się także portal po południowej stronie kościoła, łuk tęczowy, sklepienie prezbiterium, a przede wszystkim odnowione polichromie z XIV-XV wieku. W nawie niestety naruszało je założenie pilastrów barokowego sklepienia.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Mareš F., Sedláček J.,  Soupis památek historických a uměleckých v politickém okresu Prachatickém, Praha 1913.
Pavelec P., Středověká nástěnná malba v jižních Čechách, Olomouc 2013.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. IV, Praha 1982.