Historia
Zamek Vildenberk został założony na początku XIV wieku, na zalesionych terenach na wschód od miasta Berno, które miejscowy rycerski ród zajął w 1306 roku, w okresie niepokojów i destabilizacji po wymarciu dynastii Przemyślidów. Inicjatorem jego budowy był Půta I z Vildenberka, po raz pierwszy piszący się ze swej nowej siedziby w 1318 roku. Jego ród, początkowo znaczący i zaliczany do przednich rodzin morawskich, po dwóch pokoleniach zubożał i stracił na znaczeniu. Dlatego w 1371 roku Půta Šaclar z Vildenberka i jego bracia musieli sprzedać zamek wraz z rozległymi dobrami (w tym jedenaście wsi) margrabiemu morawskiemu Janowi Henrykowi. Jest to ostatnia wiadomość źródłowa jaka przetrwała o zamku, który zapewne wkrótce potem został opuszczony. Wydaje się, iż powodem tego były zbyt wysokie koszty eksploatacji i konserwacji rozległej budowli. Potwierdza to również fakt, iż w latach 1385-1406 margrabia Jodok rozsprzedał podlegające dawniej zamkowi dobra w mniejszych częściach. W transakcjach tych sam zamek nie był już wspominany.
Architektura
Zamek usytuowano na rozległym, podłużnym grzbiecie wzgórza, którego stoki opadały ku zbiegowi dwóch strumieni. Górne partie wzniesienia przewyższały aż o 60 metrów dno doliny, którą od północy biegła droga dojazdowa do zamku, wspinająca się następnie zboczem na północno – wschodnie spłaszczenie terenu, gdzie ulokowano zaplecze gospodarcze. Po jego południowo – zachodniej stronie, chronione przekopem i dostępne przez drewniany most, znajdowało się nieco mniejsze podzamcze o kształcie w planie nieregularnego wieloboku o wymiarach około 48 na 31 metrów. Boczną (północną) ścianę podzamcza chronił ziemny wał oraz obwodowa sucha fosa szerokości 15-18 metrów, na stronie południowo – zachodniej i północno – wschodniej (na liniach rozgraniczenia między zamkiem górnym i zapleczem gospodarczym) znacznie się poszerzająca. Główną strefę obrony podzamcza stanowił gruby na 1 metr mur obwodowy.
Zamek górny od podzamcza rozdzielała wspomniana już fosa, na tamtym fragmencie 30 metrów szeroka i 9-12 metrów głęboka. Zamek należał do największych na Morawach założeń: miał 137 metrów długości oraz od 21 do 37 metrów szerokości. Część czołowa (20 metrów długa, 10 metrów szeroka) zajmowała niewielki pagórek na którym prawdopodobnie usytuowano wieżę. Za nią w terenie widoczne są dwie płaszczyzny terenu o nieco różnym poziomie wysokości, pierwotnie być może zajmowane przez dwa osobne dziedzińce. Na tylnym zabudowa najpewniej przystawiona była do południowej i zachodniej kurtyny murów. Głęboki dół pośrodku majdanu świadczy zapewne o funkcjonowaniu tam studni.
Stan obecny
Murowane fragmenty zamku nie przetrwały do dnia dzisiejszego. Wygląd dawnego założenia można rekonstruować na podstawie obwarowań ziemnych i ukształtowania terenu, który niestety w środkowej części zamku górnego został zakłócony wydobywaniem kamienia w okresie nowożytnym. Wstęp na zalesiony teren Vildenberka jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Strona internetowa hrady.cz, hrad Vildenberk.