Historia
Zamek został wzniesiony około połowy XIII wieku przez panów ze Svojšína, z których później jedna z gałęzi pisała się z Třebela. Po raz pierwszy ze wzmianką o nim spotkać się można w przydomku Oldřicha w 1251 roku. W drugiej połowie XIII wieku w źródłach pojawili się kolejni trzej szlachcice: Beneda, w latach 1285–1286 burgrabia na zamku w Přimdzie, jego brat Oldřich, częsty świadek na dokumentach z lat 1282–1298 oraz być może związany z nimi niejaki Protiva.
Około połowy XIV wieku zamek przejął Ješek Kozíhlava z Pnětluk, który w 1382 roku wymienił Třebel wraz z ziemią, młynem i dwoma wsiami na otrzymane od Racka ze Švamberka zamki Netřeb i Osvračín oraz dwór w Kanicach. Ród Švamberków dzierżył Třebel aż do wojen husyckich, a w ich toku nowym właścicielem stała się rodzina panów z Sobětic. Od połowy XV wieku na Třebelu siedział Jan z Volfštejna i jego potomkowie, biorący udział w latach 1469-1473 w konflikcie z miastem Cheb. W 1497 roku ród wymarł, a zamek około 1500 roku powrócił w ręce Švamberków.
Kres funkcjonowania zamku nastąpił na skutek wojny trzydziestoletniej. W 1647 roku zajęły go wojska szwedzkiego generała Wrangela, który pod Třebelem stoczył bitwę z oddziałami cesarskimi. W jej wyniku powstrzymano szwedzką armię przed wejściem do Czech, a także uzyskano równowagą sił, co przyczyniło się do podpisania rok później pokoju westfalskiego. Tuż po zakończeniu wojny cesarz Ferdynand III, aby uniknąć ponownego obsadzenia zamku przez wrogie oddziały, nakazał jego całkowite wyburzenie. Prace te powierzono aż 60 mężczyznom, którzy przez paręnaście dni dokonywali rozbiórki. W ich trakcie zginęły trzy osoby, przygniecione przez osuwające się mury. W kolejnych latach na miejscu zamku wzniesiono ogromny barokowy spichlerz.
Architektura
Zamek zbudowano na stromym wzgórzu ponad doliną potoku Kosovego, który chronił zamek z zachodu i północy. Na południowym – wschodzie głęboki wąwóz oddzielał go od północnych zboczy Wilczej Góry (Vlča Hora), a łatwiejszy dostęp prowadził jedynie od północnego – wschodu od wsi Třebele. Zamek otrzymał plan podłużnego owalu o wymiarach 80 x 44 metry, przy którym szerokie na 52 metry i długie na 90 metrów podzamcze, usytuowano nieco nietypowo, w tylnej części, za rdzeniem po stronie południowo – zachodniej. Przez to droga dojazdowa nie przecinała go, lecz docierała do zamku od przeciwnej, północno – wschodniej strony. Musiała ona przebyć szeroki, wyciosany w skale przekop, który obwodem opinał cały rdzeń zamku, natomiast droga z podzamcza została poprowadzona po szerokiej koronie ziemnego wału, który usypano przed fosą i którym przechodząc przez północno – zachodni narożnik docierała do północno – wschodniej bramy. W tamtym miejscu wzniesiono narożną, czworoboczną wieżę chroniącą wjazdu na zamek górny, a niedaleko niej cylindryczną wieżę główną o funkcji bergfriedu. W głębi chronionego obwodem murów zamku znajdowała się ciasna, wieloskrzydłowa zabudowa mieszkalna i gospodarcza o trudnej dziś do odtworzenia formie, po której pozostała jedynie niewielka piwnica.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych widoczne są jedynie niewielkie fragmenty niskiego muru, przy których stoi budynek nowożytnego spichlerza. Wstęp na okoliczny teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.