Tisová – wieża mieszkalna

Historia

   Najstarsze wzmianki o wsi Tisová pochodzą z końca XII wieku, kiedy to jej właścicielem była kapituła mělnická, odsprzedająca w 1233 roku wieś klasztorowi Kladruby. W drugiej połowie XIII wieku Tisová stała się majątkiem manów podlegających królewskiemu zamkowi w Tachovie. Data budowy niewielkiego dworu z wieżą mieszkalną nie jest znana, wiadomo jedynie, iż w źródłach pisanych pojawiła się po raz pierwszy dopiero w 1412 roku, kiedy to miejscowe dobra zostały przeniesione na własność dziedziczną rodu Rendlów z Úšavy. Wraz z wieżą funkcjonował XIV-wieczny kościół św. Mikołaja.
   W 1522 roku wieżę nocnym atakiem zajął Kryštof Pluh z Rabštejna, a po nim kolejni właściciele zmieniali się dość często. Dopiero w 1612 roku cesarz Rudolf II zdjął z ówczesnego posiadacza Tisová, Václava Keče z Kečova, powinności mańskie (konieczność służby osobistej wraz z pachołkiem na dwóch koniach). Potomkowie Václava nie cieszyli się jednak odciążonymi dobrami zbyt długo, gdyż zostały im one skonfiskowane w ramach represji po powstaniu antyhabsburskim i jego klęsce z 1620 roku.
   W XVI i XVII wieku dawny dwór z wieżą został rozbudowany, przy czym na jego terenie wzniesiono tzw. Stary Pałac. W XVIII stuleciu jego funkcję przejął barokowy Nowy Pałac, a stara zabudowa popadła w ruinę za wyjątkiem średniowiecznego kościoła św. Mikołaja, który jednak został gruntownie przebudowany w pierwszej połowie XVIII wieku.

Architektura

   Średniowieczną wieżę wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 8 x 12 metrów i grubości murów dochodzącej w dolnych partiach do 2 metrów. Jej przyziemie posiadało sklepienie kolebkowe.
   Po wschodniej stronie wieży w bliskiej jej odległości usytuowany był kościół św. Mikołaja. Była to nieduża świątynia z pojedynczą nawą na planie prostokąta i czworobocznym, węższym prezbiterium. Najprawdopodobniej w zachodniej części nawy, usytuowanej najbliżej wieży, znajdowała się połączona z nią nadwieszanym gankiem empora. Całość otoczona była obwarowaniami drewniano – ziemnymi.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego z wieży zachowały się jedynie relikty jej dolnych partii murów. Kościół św. Mikołaja został gruntownie przebudowany w czasach nowożytnych, tak więc fragmenty jego oryginalnych murów skryte są wewnątrz klasycystycznej budowli.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 3, Praha 2005.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.