Tichá – wieża obronna

Historia

   Najstarsza wzmianka dotycząca obronnej rezydencji w Tichá pojawiła się w 1360 roku, kiedy to należała do Jana i Beneša z Velešína, powstała jednak nieco wcześniej, najpewniej w pierwszej połowie XIV wieku. Nigdy nie była centrum miejscowych dóbr rycerskich, lecz wchodziła w część majątku pobliskiego Velešina.
   W 1387 roku wieżę zyskali możni Rožmberkowie, jednak sami na niej nie mieszkali, a oddali w zarząd burgrabiom. Pierwszym znanym z imienia był niejaki Ojíř, zaś w latach 1433 – 1454 funkcję tą sprawował Jan z Petrovic. W drugiej połowie XV wieku, za burgrabiego Čápa z Radonic w związku ze wzrostem znaczenia strategicznego wieży, usytuowanej przy południowej granicy dóbr Rožmberków i Królestwa Czeskiego, przeprowadzono renowację podniszczonej już zabudowy. Odgrywała ona pewną rolę w przygranicznych utarczkach, przetrzymywani byli też w niej wzięci do niewoli jeńcy.
   W XVI wieku wieś i zamek należała do majątku Nové Hrady, który w 1618 roku został skonfiskowany z powodu zaangażowania właścicieli w antyhabsburskie powstanie. Wszystkie miejscowe dobra przejął wówczas cesarski stronnik, Karel Bonaventura Buquoy. Po pożarach z 1687, 1707 i 1747 roku Jan Buquoy przebudował zamek w browar, działający przez kolejne sto lat.

Architektura

   Głównym elementem pierwotnego, usytuowanego w pobliżu stawu Hláska, średniowiecznego założenia, czy też dworu była czworoboczna wieża. Otrzymała ona co najmniej 13 metrów wysokości i dwa piętra. Pierwotnie z pewnością była wyższa, mogła posiadać drewnianą lub szachulcową nadbudowę. Wieżę wzniesiono na planie prawie idealnego kwadratu o wymiarach 8,1 x 8,2 metra (według innych opisów długość boku wynosi 9 metrów) i grubości ścian wynoszącej w przyziemiu 2,5 metra. Zbudowana została z łamanego kamienia polnego z narożnikami wzmocnionymi większymi, obrobionymi blokami.
   Pierwotne wejście prowadziło do wnętrza wieży po drewnianych schodach lub drabinie wprost na pierwsze piętro, oświetlane jedynie jednym szczelinowym otworem. Podobne okno znajdowało się również w południowej ścianie drugiego piętra. Z racji skąpego oświetlenia, braku wykuszy latrynowych i ogrzewania, wątpliwe jest czy wieża pełniła na stałe funkcję mieszkalną. Prawdopodobnie celowi temu służyły zabudowania w jej pobliżu.
   Wieża w średniowieczu otoczona była fosą zasilaną wodą z pobliskiego stawu. W trakcie prac archeologicznych odkryto, iż obwód obronny składał się również z kamiennego muru o długości około 250 metrów w długości którego wstawiono budynek bramny. Na dziedzińcu jeden z niezachowanych budynków mieszkalnych był podpiwniczony.

Stan obecny

   W 2010 roku wieża została naprawiona dzięki stowarzyszeniu Hrady na Malši, które też jest jej zarządcą. W trakcie naprawy zapewniono dostęp do wnętrza po drewnianych (na szczęście nie metalowych, szklanych czy też betonowych) schodach które przystawiono do wieży. Planowane jest również odtworzenie zwieńczenia wieży, które miałoby powstać przy użyciu oryginalnych średniowiecznych metod budowlanych. Zabudowania i obwarowania wokół wieży nie zachowały się.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 3, Praha 2005.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. IV, Praha 1982.
Strona internetowa regiony.rozhlas.cz, Jihočeská Tichá tvrz pustla 200 let. Pomalu se ale probouzí zpátky k životu.