Historia
Osada Svádov po raz pierwszy pojawiła się na kartach historii w 1178 roku, kiedy to niejaki Hroznata podarował ją zakonowi joannitów. W XIII wieku w bliżej nie znanych okolicznościach przeszła na własność monarchy i to prawdopodobnie z jego inicjatywy, lub na polecenie królewskich kasztelanów z pobliskiego Ústí nad Labem, wzniesiony został zamek, który po raz pierwszy wspomniano w źródłach pisanych w 1278 i 1283 roku („castrum Suadov”).
Od przełomu XIII i XIV wieku Svádov należał do Vartenberków. Z powodu kłopotów finansowych w 1414 roku musieli oni sprzedać zamek Mikulášowi z Okořa, którego rodzina posiadała go do 1452 roku. Następnym właścicielem był Jan z Vartenberka, po którym kolejni posiadacze często się zmieniali. W 1548 roku Svádov przejął Mikuláš ze Salzhausen, a jego potomek, Bedřich, dokonał renesansowej przebudowy zamku.
Przekształcona rezydencja ucierpiała w trakcie wojny trzydziestoletniej, przez co musiała być naprawiana w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVII wieku, zmieniając stylistykę na barokową. W 1680 roku majątek kupił Julius František Sasko-Lauenburski, który połączył go ze swymi dobrami w Ploskovicach. W ten sposób zamek przestał spełniać funkcję mieszkalną, stopniowo tracąc na znaczeniu. W 1814 roku spłonął, a następnie ruiny stały się źródłem darmowych materiałów budowlanych. W 1895 roku na jego miejscu powstał nowy dom.
Architektura
Zamek wzniesiono na niskim wzgórzu, być może sztucznie usypanym, przewyższającym okolicę nad prawym brzegiem rzeki Łaby o około 6 metrów. Jego układ był dwudzielny i posiadał z grubsza wymiary 53 x 43 metry. Za przekopem, po stronie wschodniej znajdowała się przednia, czworoboczna część na planie prostokąta, prawdopodobnie o charakterze podzamcza z gospodarczą zabudową przystawioną do bocznych ścian murów obronnych. Tylna, zachodnia część zamku miała formę nieco mniejszego pięcioboku. Północny narożnik był ścięty, a w jego pobliżu znajdowała się cylindryczna wieża główna, pierwotnie zapewne wolnostojąca, wzniesiona z wielkich kwadr piaskowca, posiadająca średnicę około 10 metrów. Główny budynek mieszkalny o wymiarach 22 x 8 metrów usytuowano po przeciwnej stronie małego dziedzińca, a prawdopodobnie drugi, mniejszy gotycki budynek przystawiony był do muru zachodniego. Możliwe, iż rdzeń zamku dodatkowo opinał zewnętrzny mur parchamu.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Istniejący na jego miejscu i często z nim mylony dom jest budowlą XIX-wieczną. Także zachowany most ponad przekopem nie jest pierwotny, lecz pochodzi z okresu renesansu. Jedynym gotyckim reliktem jest piwnica dawnego głównego budynku mieszkalnego, ukryta pod współczesną zabudową.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 3, Praha 2005.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.
Sýkora M., Castles of Northwestern Bohemia in the Middle Ages, „Architectus”, 4(68), 2021.
Úlovec J., Hrady, zámky a tvrze na Ústecku, Ústí nad Labem 2002.