Historia
Stohánek został zbudowany na zalesionych terenach północnych Czech w pobliżu zanikłej obecnie wsi Svébořice, należącej na przełomie XIV i XV wieku do dóbr możnego rodu Vartenbergów. W źródłach pisanych po raz pierwszy został wspomniany w 1431 roku jako własność Beneša z Vartemberka. W 1444 roku miał być zniszczony w trakcie najazdu Łużyczan na dobra Vartenbergów. Kolejna informacja pojawiła się w 1453 roku i wskazywała zamek jako siedzibę Janaša ze Stohánku, który dzierżył ją na prawach mana. Stohánek zaniknął prawdopodobnie wkrótce potem. W 1760 roku w jego wykutych w skale pomieszczeniach założono pustelnię, która funkcjonowała przez kolejne trzynaście lat.
Architektura
Zamek usytuowano na wysokim bloku piaskowca o stromych, prawie pionowych ścianach o wysokości około 20 metrów. Dostęp na jego szczyt możliwy był dzięki szczelinie pomiędzy skałami, pierwotnie zamkniętej drewnianymi obwarowaniami i zaopatrzonej w wiodące na górę schody. Na szczytowym spłaszczeniu usytuowano bliżej nie rozpoznaną drewnianą zabudowę z pomieszczeniami wykutymi w skale. Zamek nie był zaopatrzony w murowane fortyfikacje, które były zbędne przy tak wysokich i niedostępnych skarpach. Budynki gospodarcze, także o konstrukcji drewnianej lub szachulcowej, stały prawdopodobnie u stóp skalnego bloku w pobliżu północno – wschodniego wejścia. Po stronie północnej wycięto wnękę, a pod zwisającą ścianą od strony zachodniej, około 11 metrowej długości odcinek przekształcono ludzką ręką do wysokości 1,7 metra. Obie te modyfikacje zapewne miały związek z przystawionymi do skały drewnianymi zabudowaniami.
Stan obecny
Żaden z drewnianych elementów zamku, co oczywiste, nie przetrwał do dnia dzisiejszego. Turystom pozostaje obejrzenie ciekawego, masywnego skalnego bloku z wyciosanymi w nim schodami i pomieszczeniami. Niestety nie ma pewności które z tych elementów są pierwotne, a które są nowożytnymi zmianami, dodanymi przez XVIII-wiecznych pustelników. Wstęp na skałę możliwy jest bezpłatnie przez cały rok.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.
Strona internetowa ohradech.eu, Stohánek.