Historia
Zamek na kartach źródeł pisanych pojawił się po raz pierwszy w 1381 roku. We wzmiance tej odnotowany został jako nowy, w odróżnieniu od starego zamku jakim nazwano Dědice. Prawdopodobnie określenia te nie wskazywały jednak okresów budowy, a czas włączenia do nowego majątku rodu panów ze Šternberka. Jak sugerowałaby nazwa Stagnov (Stang), założenie zamku mogło być powiązane z rodem Stange. Jego przedstawicielami byli Albert i Dětřich, lennicy znanego ołomunieckiego biskupa Brunona ze Šaumburku, co przesunęłoby początki zamku na koniec XIII lub początek XIV wieku. Jego koniec związany był z okresem wojen czesko-węgierskich w trzeciej ćwierci XV wieku. W 1511 roku opuszczona została podzamkowa wieś Hrádek, a w 1537 roku wymieniono w źródłach pobliską osadę Rychtářov z opuszczonym zamkiem.
Architektura
Zamek usytuowano na cyplu wzniesienia, w zakolu strumienia łączącego się na południu z większą rzeką Malá Haná. Wysokie i strome zbocza chroniły Stagnov szczególnie na północy i zachodzie, a więc na odcinkach gdzie w dolinie płynął strumień, natomiast na wschodzie i południowym – wschodzie, gdzie leżała wieś Hrádek, różnice poziomu terenu były dużo niższe. Tamtędy też prowadziła droga dojazdowa do zamku, podążająca do wsi Rychtářov i dalej do miasta Vyškov.
Na południu i wschodzie zamek zabezpieczono systemem potrójnych przekopów. Pierwszy o szerokości 15 metrów i głębokości 4,5 metra przecinał grzbiet cypla. Drugi chronił i południowo – wschodnią stronę zamku, a jego ziemny wał łączył się ze skalistym pagórkiem między oboma rowami. Do trzeciego przekopu, który przechodził na wschodzie w przygródek, wstępowała droga wjazdowa. Przygródek otaczał rdzeń zamku, a na północy rozszerzał się w podzamcze z dziedzińcem wypełnionym dwoma kamiennymi budynkami. Północny stok, dobrze chroniony naturalnym ukształtowaniem terenu, zabezpieczono jedynie obwarowaniami o konstrukcji drewniano – glinianej.
Rdzeń zamku, usytuowany w najwyższym punkcie terenu, miał formę wielobocznego, w miarę regularnego, bezwieżowego muru obwodowego, obejmującego obszar o wymiarach około 30 x 25 metrów. Wejście do niego prawdopodobnie znajdowało się po stronie zachodniej, gdzie występ terenu służyć mógł jako podstawa drewnianych schodów lub rampy. Zabudowa mieszkalna zamku górnego musiała być przystawiona do wewnętrznych elewacji muru obronnego, od którego zapewne była niższa. Rdzeń zamku otaczać mogły zewnętrzne obwarowania tworzące parcham.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów dzisiejszych, widoczne są jedynie pozostałości obwarowań ziemnych w postaci przekopów i wałów oraz nikłe pozostałości elementów murowanych. Wstęp na zalesiony teren wzgórza zamkowego jest wolny. Wiedzie do niego droga asfaltowa, a następnie polna droga z miasteczka Rychtářov, odnoga czerwonego szlaku turystycznego. Ostatni odcinek prowadzi leśnymi, oznakowanymi tabliczkami ścieżkami.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.