Historia
Kościół Bożego Ciała został zbudowany w ciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci XIII wieku. W czasie wojen husyckich został zniszczony w 1423 roku przez wojska pod dowództwem Jana z Vícemilic. Po renowacji został ponownie konsekrowany w 1437 roku. W latach 1477-1491 przeprowadzono jego gruntowną, późnogotycką przebudowę, do której przygotowywano się już w 1475 roku, oferując odpusty wszystkim darczyńcom.
Przez większość okresu średniowiecza kościół Bożego Ciała był celem ruchu pielgrzymkowego, który zmalał wraz z nadejściem reformacji, a całkowicie ustał w 1589 roku, kiedy to świątynię przejęli miejscowi protestanci, którym zabroniono odprawiania kultu w centrum miasta. Wówczas to zmieniono wezwanie kościoła na Ducha Świętego. W ręce katolików powrócił on po 1620 roku.
Po okresie wojny trzydziestoletniej z pierwszej połowy XVII wieku, w 1677 roku dobudowana została nowożytna nawa północna, a pozostała część kościoła przekształcona w stylistyce barokowej. Następnie w 1820 roku na południu przystawiono kaplicę loretańską. Ostatnia poważna naprawa kościoła miała miejsce na przełomie lat 20 i 30-tych XX wieku. Od końca XV wieku w pobliżu kościoła znajdowała się pustelnia, zniesiona w 1786 roku.
Architektura
Kościół usytuowano na wzgórzu na północny – zachód od miasta. Pierwotnie posiadał pojedynczą nawę zwieńczoną płaskim, drewnianym stropem i niższe, prostokątne w planie prezbiterium. W wyniku późnogotyckiej przebudowy uzyskał formę dwunawowej budowli o prostokątnym korpusie i dostawionym do niego od wschodu prezbiterium z trójbocznym zamknięciem. Wszystkie elewacje kościoła poza zachodnią wzmocniono przyporami i przepruto wąskimi ostrołukowymi oknami. Wejście usytuowano w fasadzie zachodniej w późnogotyckim siodłowym, profilowanym portalu. Wewnątrz prezbiterium zwieńczono sklepieniem sieciowym, natomiast korpus nawowy przykryto sklepieniami krzyżowo – żebrowymi we wschodnich i zachodnich przęsłach, a gwiaździstymi w środkowych. Całość sklepienia korpusu podparto na dwóch ośmiobocznych filarach.
Stan obecny
Gotycką, nieco zaniedbaną obecnie bryłę kościoła, przysłaniają od południa i północy nowożytne aneksy, z których północny w postaci nawy bocznej i zakrystii zajmuje całą długość korpusu nawowego i większość prezbiterium. W efekcie jego przystawienia północna ściana średniowiecznego korpusu musiała zostać przebita arkadami, szczęśliwie jednak zachowały się późnogotyckie sklepienia w XV-wiecznych nawach i w prezbiterium. Okna nawy i prezbiterium choć mają dziś ostrołuczny wykrój, to ich kształt jest efektem regotyzacji, a pierwotne najpewniej były smuklejsze, węższe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Míchalová Z., Kostel Božího Těla a další sakrální stavby na nejstarším vyobrazení města Slavonic [w:] Sborník příspěvků z 10. specializované konference stavebněhistorického průzkumu „Sakrální architektura“, Praha 2012.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.
Strona internetowa hrady.cz, Slavonice, kostel Božího těla.
Strona internetowa i.slavonice-mesto.cz, Kaple Božího Těla (sv. Ducha).