Historia
Kościół św. Gawła w Skvrňovie został wzniesiony w drugiej połowie XII wieku, z fundacji klasztoru w Sázavie. Na przestrzeni wieków unikał większych przekształceń, dopiero w 1870 roku dobudowana została od południa zakrystia i kruchta. W 1902 roku przeprowadzono renowację budowli, ponowioną w latach 1992–1994.
Architektura
Kościół wzniesiono z bloków piaskowca, jako budowlę jednonawową na planie prostokąta o wymiarach 9,6 x 5,1 metra, z półkolistą apsydą po stronie wschodniej oraz czworoboczną wieżą od zachodu o bokach długości około 4,1 metra i murach grubości 1,8 metra. Ta ostatnia posiada trzy piętra z których najwyższe przepruto z trzech stron trójdzielnymi romańskimi oknami oraz jednodzielnym oknem od strony wschodniej. Oświetlenie nawy i apsydy zapewniały romańskie, półokrągłe i rozglifione nieduże okna.
Wnętrze nawy zwieńczono płaskim, drewnianym stropem, natomiast apsydę konchą. W zachodniej części nawy usytuowano głęboką na 2,6 metra emporę, wznoszącą się na dwóch półkolistych arkadach podtrzymywanych przez środkowo usytuowaną kolumnę i głowice filarów przyściennych. Środkowa kolumna zaopatrzona została w niską głowicę i czworoboczny abakus, natomiast przyścienne filary w głowice dekorowane wzorami z powtarzających się czwórliści. Emporę przykryto dwoma polami sklepienia krzyżowego. Pierwotnie dostępna była z pierwszego piętra wieży, a na nawę otwierała się trzema arkadami, o czym świadczą zachowane pilastry i gzymsy.
Stan obecny
Kościół zachował w pełni romańskie mury obwodowe, niestety jednak od najlepiej widocznej strony południowej są one przysłonięte nowożytną przybudówką, zasłaniającą większą część nawy. W jej ścianie południowej i północnej zachowały się romańskie okna, podobnie pierwotne otwory widoczne są w wieży, natomiast okna apsydy zamurowano. Wnętrze choć ma dziś wystrój nowożytny to poszczycić się może zachowaną emporą.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Mádl K., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 1. Politický okres kolínský, Praha 1897.
Merhautová A., Třeštík D., Románské umění v Čechách a na Moravě, Praha 1984.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.