Skalka – zamek

Historia

   Zamek prawdopodobnie został zbudowany w pierwszej połowie XIV wieku, a po raz pierwszy wspomniano o nim w przekazach źródłowych w latach 1357–1360, jako o własności Petra ze Skalky. Przed 1414 rokiem Skalka została przejęta przez Hanuša z Sulevic, którego potomkowie dzierżyli zamek aż do XVI stulecia. Od 1540 Skalka była własnością Jana z Vřesovic, lecz po czterech latach przeszła na ród Kaplířów z Sulevic, a przed 1578 rokiem na drodze koligacji małżeńskich stała się majątkiem Hrzánów z Harasova. W ich czasach zamek przestał służyć za rezydencję szlachecką. Ostatecznym ciosem była dla niego dewastacja spowodowana przez szwedzkie wojska w trakcie wojny trzydziestoletniej w 1639 roku. W drugiej połowie XVII wieku Hrzánowie wybudowali poniżej ruin wczesnobarokowy pałac, do wznoszenia którego wykorzystano materiał budowlany z ruin zamku.

Architektura

   Zamek usytuowano na wydłużonym, niskim i skalistym grzbiecie o lekkim zagięciu po stronie północno – wschodniej. Jego głównym, ulokowanym w najwyższym miejscu elementem była cylindryczna wieża o funkcji bergfriedu. Za nią, na samym skraju skały, w najbezpieczniejszym miejscu zamku, schowano nieduży budynek mieszkalny wzniesiony na planie trapezu. Prowadziło do niego wąskie przejście pomiędzy wieżą, a poprowadzonym po krawędzi wzniesienia murem na stronie północno – zachodniej. Być może budynek połączony był również na poziomie piętra nadwieszaną kładką z wieżą, lecz profilowanie portalu w bergfriedzie sugeruje raczej dostęp do niego poprzez drabinę, a nie most. W każdym razie wieża górowała nad położoną na południowym – zachodzie bramą wjazdową, która prowadziła na podzamcze.
   Dość niejasny jest sposób pokonania szczeliny między obwarowaniami dolnej części zamku a jego górnym rdzeniem. Możliwe, iż funkcjonował tu długi most, ale istnieje także możliwość, iż szczelina nie spełniała w ogóle roli przekopu (fosy). Wygląd fortyfikacji obwodowych podzamcza również jest ciężki do odtworzenia. Prawdopodobnie wykorzystano do ich  budowy charakterystyczny taras wzdłuż południowego czoła zamku. W tym przypadku pierwsza brama podzamcza znajdowałaby się w miejscu skał na zboczu, głęboko na południowym – zachodzie. Często rekonstruowany jest także drugi pierścień obwarowań (które zapewne byłyby drewniano – ziemne), otaczający zarówno zamek górny jak i podzamcze i wymuszający przybywających do ominięcia zamku od południowego – zachodu, poprzez stronę wschodnią, północną, zachodnią i południowo – zachodnią, gdzie osiągałoby się wjazd na podzamcze.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego w bardzo dobrym stanie przetrwał osamotniony bergfried, malowniczo usytuowany na skalnej formacji. Niestety pozostałe zabudowania zostały tak pieczołowicie rozebrane, iż nie ma po nich żadnych śladów. Wejście do wieży jest raczej niemożliwe.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.