Historia
Sirotčí Hrádek, zwany także pierwotnie Waisenstein, został założony przez Siegfrieda Waise na przełomie XIII i XIV wieku. Zarówno czeska jak i niemiecka nazwa odnosiły się do nazwiska fundatora (waise – sierota), który po raz pierwszy pisał się z niego w 1305 roku. Siegfried zmarł jeszcze w tym samym roku, jego ród wymarł, a zamek stał się własnością królewską. W niespokojnych czasach po zamordowaniu na zamku ołomunieckim króla Wacława III, Sirotčí Hrádek został zajęty przez rodzinę Liechtensteinów, którzy przyłączyli go do swych dóbr w Mikulovie. Kolejna wzmianka z 1414 roku przekazała informację o funkcjonowaniu na zamku kaplicy. Prawdopodobnie około połowy XVI wieku Sirotčí Hrádek został z powodu zbyt ciężkich warunków mieszkaniowych opuszczony.
Architektura
Zamek zbudowano na dwóch skalnych blokach oddzielonych od siebie parometrowa szczeliną, ciągnącą się na linii wschód – zachód. Południowa części otrzymała w planie kształt zbliżony do trójkąta o długości 31 metrów i szerokości 5-15 metrów. Wejście do niej prowadziło przez drewniany mostek przerzucony ponad wyciosanym w skale przekopem po stronie południowej. Kolejny most zapewne łączył skałę południową z północną. Większość południowego bloku zajmował budynek z murami o grubości 2-2,5 metra. Zapewne pełnił on funkcję mieszkalną o czym świadczy okno we wschodniej ścianie. Przeciwległa, zachodnia przechodziła w wąską, zaokrągloną w narożniku część wieżową.
Północna część zamku miała formę zbliżoną do owalu o wymiarach 28 x 13 metrów. Budynki które tam usytuowano były jeszcze bardziej niedostępne, lecz ich układ jest trudny do odtworzenia z powodu słabego stanu zachowania. Nie ma pewności czy całą przestrzeń skały zajmował jeden masywny budynek, czy parę mniejszych, choć wyciosany we wschodniej części zbiornik na wodę deszczową raczej wskazywałoby, przynajmniej w początkowej fazie, na mniejsze zabudowania. Wejście do północnej części mogło prowadzić wspomnianym już pomostem ze skały południowej, ale i także przez czworoboczną dobudówkę wzniesioną u północnego podnóża skały.
Jako, iż obydwa skalne bloki nie zapewniały wystarczającej ilości miejsca na zabudowę gospodarczą, podzamcze musiało się rozlokować poniżej skały, gdzie półokrągłe obwarowania, zapewne drewniano – ziemne, lub jedynie częściowo murowane, odgradzały całe założenie. Tamtejsza zabudowa była w całości drewniana. Dodatkowe podzamcze mogło także znajdować się na wywyższeniu terenu po stronie południowej, tuż za przekopem graniczącym ze skałą południową.
Stan obecny
Zamek jest dziś malowniczą ruiną usytuowaną na słabo zaludnionym, przygranicznym terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Palava. Do czasów współczesnych zachowały się głównie ruiny zabudowy na północnym bloku skały. Niedostępna część południowa posiada jedynie niewielkie relikty dwóch czy trzech fragmentów muru. Wstęp na teren zamku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.