Historia
Nazwa zamku wskazuje, iż ufundowany został przez członków możnego rodu Ronovców. W przekazach źródłowych pisali się oni często z Ronova, lecz dokładne ustalenia utrudnia mnogość zamków o tej nazwie. Przypuszcza się jedynie, iż Ronov koło Czeskiej Lipy powstał w drugiej połowie XIV wieku. Pierwsza bezsprzeczna informacja o zamku pochodzi dopiero z 1427 roku, kiedy to należał do Berków z Dubé, braci Jaroslava i Jindřicha. W 1437 roku Ronov uzyskał Vilém z Illburka, który po okresie wojen husycki dokonał jego znacznej rozbudowy. Dzięki temu zamek stał się miejscem silnie obwarowanym i bezpiecznym, lecz z powodu swej niedostępności także uciążliwym w zamieszkiwaniu. Co prawda w 1444 roku przydało się to w trakcie konfliktu rodu Vartemberków i ich sojuszników z miastami łużyckimi, kiedy to Ronova nawet nie próbowano zdobywać, lecz już na początku XVI wieku ówcześni właściciele przenieśli się do rezydencji w pobliskich Stvolínkach. Po raz ostatni Ronov wykorzystała okoliczna ludność, by ochronić się przed Szwedami w trakcie wojny trzydziestoletniej. W okresie nowożytnej sztuki wojennej zrujnowany zamek nie był już jednak żadną przeszkodą, przez co w 1643 roku został przez najeźdźców zdobyty i spalony.
Architektura
Zamek został założony na szczycie bazaltowego wzniesienia o wysokości 551 metrów n.p.m. Stoki wzgórza nachylone były pod bardzo dużym kontem, dlatego dostęp prawdopodobnie możliwy był tylko pieszo. Poniżej szczytu znaleziono fundamenty budynku o długości 10 metrów i szerokości 3 metrów; być może były to stajnie, w których można było zostawić konie, a stamtąd wąską ścieżką udać się do zamku.
Ronov miał w planie kształt zbliżony do trójkąta z najwęższym i najdłuższym narożnikiem skierowanym na południe. Mury obwodowe wydzieliły wewnętrzny dziedziniec w którego północnej części znajdował się bazaltowy pagórek. Poprowadzono do niego poprzeczne mury, dzielące zamek na większe podzamcze na południu i mniejszą częścią mieszkalną na północy. Na ochranianym grubym na 1 metr murem podzamczu znajdowały się dwa budynki: podłużny dom w narożniku południowym oraz czworoboczna, nieregularna wieża po stronie południowo-wschodniej. Miała ona 7 metrów długości, 5,6 metra szerokości i służyła jako brama wjazdowa do zamku. Droga nie prowadziło jednak wprost do jej południowo – wschodniej ściany, lecz omijała ją i po zakręcie wchodziła do wieży od północnego – wschodu. Zapewniało to dodatkową ochronę dzięki otworom strzelniczym umieszczonym w pierwszej z tych ścian.
Zamek górny pierwotnie dostępny był z podzamcza furtą w zachodnim murze poprzecznym. Gdy w część tą, przy bazaltowym pagórku wciśnięto dodatkowo budynek, wjazd przesunięto do wschodniego muru poprzecznego. Po stronie wschodniej w głównym murze obwodowym wzniesiono czworoboczną, otwartą od wewnątrz wieżę. Za nią w północnym narożniku stała wysoka, czworoboczna wieża mieszkalna, a po stronie zachodniej z pierścienia obwarowań wystawała wieża podkowiasta. Dodatkowo przy wieży mieszkalnej usytuowano mniejszy, dziś już niezachowany budynek. Przypuszcza się, iż główny, najstarszy budynek mieszkalny zamku mógł znajdować się na północnej bazaltowej skale, jednak nie pozostały po nim żadne ślady. Charakterystycznym elementem każdej z wież było ich wysunięcie przed obwód murów obronnych, by umożliwić obronę skrzydłową. Widać to również w budynkach mieszkalnych, które spełniały zarówno zadania rezydencjonalne jak i obronne.
Budynek mieszkalny w południowej części podzamcza miał w przyziemiu tylko jedno, duże pomieszczenie, zwieńczone płaskim stropem i dostępne z dziedzińca od północy. We wschodniej ścianie, zwróconej w kierunku bramy, znajdowały się jedynie dwa otwory szczelinowe. Na piętrze były dwa pomieszczenia. Z północnego zwróconego ku dziedzińcowi i oświetlanego jednym oknem, drzwi wiodły na zewnętrzny, drewniany ganek. Dodatkowo w wąskiej przedniej ścianie, naprzeciwko pierwotnego wejścia do górnego zamku, znajdowała się kluczowa strzelnica, a obok niej 1 metr nad podłogą drzwi, prawdopodobnie prowadzące do chodnika obronnego w koronie murów. W południowej części piętra budynku znajdowało się pomieszczenie mieszkalne, którego ściany i sufit wyłożono drewnianymi balami w celu lepszej akumulacji ciepła.
Podobnie obronną i mieszkalną formę miała północna wieża zamku górnego. W dostępnym z poziomu dziedzińca przyziemiu miała ona tylko jedno okienko szczelinowe, usytuowane w ścianie naprzeciwko wejścia. Piętro zajmowała jedna komnata z dużymi oknami na północy i wschodzie, połączona portalem z przejściem na koronę sąsiedniego muru obronnego. Drugie drzwi prowadziły na wychodzący na dziedziniec zewnętrzny ganek.
Stan obecny
Zamek zachował się w postaci klimatycznej ruiny z widocznymi wszystkimi pierwotnymi elementami (nie licząc hipotetycznej budowli na najwyższej skale). Oprócz murów obwodowych, do wysokości pierwszego piętra zachowała czworoboczna wieża mieszkalna, ruiny wieży podkowiastej, bramnej i budynku południowego (bez zawalonego narożnika). Wstęp na teren zamku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.