Ronov nad Doubravou – kościół św Krzyża

Historia

   Kościół w Ronovie nad Doubravou zbudowany został w drugiej połowie XII wieku, jako świątynia parafialna dla okolicznej ludności z zanikłej obecnie wsi Protivenice. W drugiej ćwierci XIV wieku został powiększony o gotyckie prezbiterium. W trakcie wojen husyckich zatracił funkcję parafialną i użytkowany był jako kaplica cmentarna. W okresie renesansu dostawiono do niego wieżę, a w XVII wieku gruntownie przekształcono w stylistyce barokowej. Kolejne renowacje miały miejsce w XIX stuleciu.

Architektura

   Pierwotny kościół wzniesiono jako romańską jednonawową budowlę na planie prostokąta, zbudowaną z obrobionych kwadr piaskowca. Od wschodu mógł on być zakończony półkolistą apsydą, która jednak w XIV wieku została zastąpiona gotyckim, wysokim, wielobocznie zamkniętym, opiętym od zewnątrz przyporami prezbiterium. Wraz z nim po północnej stronie wybudowano zakrystię. Wewnątrz w zachodniej części nawy znajdowała się osadzona na dwóch filarach empora, a ściany kościoła pokryte były malowidłami z połowy XIII wieku. Gotyckie prezbiterium zostało przykryte sklepieniem krzyżowo – żebrowym nad przęsłem prostokątnym i sklepieniem sześciodzielnym nad wschodnim zamknięciem.

Stan obecny

   Kościół zachował mury obwodowe romańskiej nawy oraz gotyckiego prezbiterium i zakrystii, tej ostatniej w okresie nowożytnym przebudowanej do formy wieży. Niestety wszystkie romańskie okna w nawie zostały powiększone i przekształcone, a spośród okien gotyckich tylko we wschodnim na osi zachował się fragment maswerku. Całkowicie nowożytnymi dodatkami są dwa okrągłe aneksy po stronie północnej. Wewnątrz przetrwała romańska empora oraz średniowieczne sklepienie nad częścią prezbiterialną kościoła.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.