Historia
Zamek został założony w drugiej połowie XIII wieku przez Ondřeja, syna Petra z Všechromu, który był jednym z czołowych dostojników dworskich w okresie Przemyślidów, świadkującym na wielu dokumentach królewskich. Po raz pierwszy Ondřej pisał się z Říčan w 1289 roku. Jego potomkowie utrzymywali zamek aż do początku wojen husyckich. Wówczas Říčany dzierżył przeciwnik rewolucji i zwolennik króla Zygmunta, Diviš z Průhonic (z Říčan). Doprowadziło to do oblężenia zamku i jego zdobycia w 1420 roku, a także spalenia jedenastu kapłanów przez Jana Žižkę z Trocnova. Od tamtego momentu Říčany należały już do majątku praskich mieszczan. W kolejnych latach XV wieku zamek zmieniał często właścicieli, prawdopodobnie nie był już wówczas na stałe zamieszkany ani utrzymywany. W latach osiemdziesiątych XV wieku został przejęty przez ród Trčków z Lípy, lecz w dokumencie z 1544 roku opisano go już jako opuszczoną ruinę.
Architektura
Zamek miał kształt owalu z dłuższą osią skierowaną z północnego zachodu na południowy wschód, który zajmował zachodni koniec płaskiego cypla, opadającego pochyłymi zboczami w usianą stawami i przeciętą potokiem dolinę. Od strony miasta zamek zabezpieczono dwoma poprzecznymi przekopami. Po wschodniej stronie założenia usytuowano kwadratową w planie wieżę mieszkalną, o każdym boku długości 10 metrów, z murami grubymi na 2,7 metra, przy której w poprzecznej ścianie znajdowała się furta łącząca wewnętrzny zamek po północno – zachodniej stronie z frontowym podzamczem na południowym – wschodzie. Wieża posiadała dwa, rozdzielone płaskimi, drewnianymi stropami piętra oraz niskie poddasze. Wzniesiono ją z łamanego kamienia z narożnikami wzmocnionymi większymi, obrobionymi kwadrami. Na obszarze zamku górnego usytuowano główny budynek mieszkalny (pałac), wbudowany w narożnik między murem obwodowym a poprzeczną ścianą oddzielającą wewnętrzny rdzeń od podzamcza. Mur obwodowy sięgał poziomu podłogi drugiego piętra pałacu, poprzeczny była prawdopodobnie wyższy. Obok pałacu, po stronie północno – wschodniej do murów obwodowych przystawiono jeszcze jeden budynek, niższy o jedno piętro. Na dziedzińcu usytuowana była studnia.
Pałac miał parter i dwa piętra osadzone pomiędzy grubymi na 1,8 metra murami. Przyziemie przykryto stropem belkowym, a wejście do niego umieszczono bezpośrednio z dziedzińca. Oświetlenie zapewniały tylko dwa wąskie okna, jak to najczęściej bywało, tylko od strony dziedzińca. Nie zachowały się żadne ślady wewnętrznych podziałów przyziemia, wydaje się, iż całą jego przestrzeń stanowiło pojedyncze pomieszczenie o 5 metrach szerokości i około 13 metrach długości. Podobna sala z płaskim sufitem znajdowała się również na pierwszym piętrze. Była dostępna z dziedzińca przez drewniany ganek, który ciągnął się także wzdłuż ściany sąsiedniego budynku. Oprócz portalu wejściowego, zamkniętego u góry trójliściem, sień na piętrze posiadała jeszcze dwa zakratowane okna od strony dziedzińca. Drugie piętro, dostępne z poddasza sąsiedniego skrzydła mieszkalnego przez portal w ścianie poprzecznej, było również jedną dużą komnatą. W odróżnieniu od niższych pomieszczenie to zwieńczono sklepieniem krzyżowo – żebrowym. W północnym polu sklepiennym jedno ze skośnych żeber zostało usunięte i zastąpione dwoma bocznymi, w ten sposób by nie wpadały one w umieszczony w narożniku kominek. Obok jego paleniska znajdowała się wnęka, a ścianę od strony dziedzińca przełamano dwoma oknami z bocznymi siedzeniami w głębokich niszach. Okna miały ostrołukową formę z trólistnymi maswerkami. Pałac był prawdopodobnie pokryty poprzecznymi dachami siodłowymi, ustawionymi na wewnętrznych krawędziach murów obwodowych. Reszta wolnego u góry miejsca zapewne została przeznaczona na zasłoniętą blankami obronną galerię, osuszaną z wody deszczowej poprzecznymi, wystającymi korytami.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego z zamku zachowały się dwie ściany głównego budynku mieszkalnego. Pałac ten jest jednak niezwykły, nie tylko ze względu na bardzo dobrze zachowaną fasadę, ale także ze względu na jej prawie oryginalną wysokość, dzięki czemu można zadowalająco odtworzyć jego pierwotny wygląd. Ponadto przetrwał fragment narożnika czworobocznej wieży.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Praha a okolí, t. VII, red. Z.Fiala, Praha 1988.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.