Historia
Pierwotny romański kościół pod wezwaniem św. Ambrożego zbudowany został we wsi Vícov w pierwszej połowie XIII wieku. Był on świątynią parafialną zarządzaną przez wikariusza z Přeštic, co potwierdziły źródła pisane w 1323 roku. Jego patronat sprawowali opaci klasztoru Kladruby. W pierwszej ćwierci XIV wieku kościół został przebudowany w stylistyce gotyckiej, natomiast w pierwszej połowie XVI wieku dokonano napraw jego więźby dachowej. Renowacje te być może były spowodowane zniszczeniami z okresu wojen husyckich, kiedy to kościół został spalony. Około 1500 roku jego wnętrze zostało ozdobione ściennymi polichromiami. Nowożytne przekształcenia budowli miały miejsce w połowie XVIII wieku, lecz już pod koniec pierwszej ćwierci XIX stulecia kościół znajdował się w złym stanie i rozważano nawet jego rozbiórkę. Gruntowną renowację świątyni przeprowadzono w 1920 roku, następnie w latach 1940–1941 i w 1962 roku.
Architektura
Kościół z najstarszej, romańskiej fazy składał się z prostokątnej, niewielkiej nawy i smukłej, czworobocznej wieży wzniesionej z dużych, dokładnie obrobionych kwadr piaskowca, przystawionej do fasady zachodniej. Pierwotnie wieża miała drewnianą nadbudowę. Od wschodu kościół prawdopodobnie zamknięty był krótkim, węższym od korpusu, czworobocznym prezbiterium (albo apsydą). Oświetlenie wnętrza zapewniały bardzo wąskie, szczelinowe otwory okienne, osadzone w głębokich, rozglifionych wnękach o półkolistych zamknięciach. Wejście umieszczono tradycyjnie w południowej ścianie nawy.
W pierwszej ćwierci XIV wieku romańskie prezbiterium zastąpiono trójbocznym zamknięciem. W jego wnętrzu założono wówczas sklepienie krzyżowe nad przęsłem prostokątnym oraz sześciodzielne nad wschodnim zamknięciem, choć, co ciekawe, murów prezbiterium nie wzmocniono od zewnątrz przyporami (kościół był na tyle mały i posiadał na tyle grube mury, iż uznano, że nie ma potrzeby dodatkowego ich wzmacniania). Żebra sklepień spięto zwornikami z wyobrażeniem Chrystusa i pelikana żywiącego młode, oraz osadzono na drobnych, piramidalnych konsolach. Oświetlenie gotyckiej części zapewniły wąskie, ostrołuczne okna o obustronnych rozglifieniach. Prezbiterium od nawy oddzielono arkadą tęczy o sfazowanej archiwolcie opartej na profilowanych impostach.
Stan obecny
Kościół jest dziś budowlą romańsko – gotycką, niestety częściowo przekształconą w czasach nowożytnych, kiedy to powiększono otwory okienne, przebudowano portal wejściowy, gzyms i strop nawy oraz podparto północną ścianę prezbiterium dwoma przyporami. Zachowały się dwa gotyckie okna w prezbiterium (w tym jedno zamurowane) oraz jedno pierwotne okno w północnej ścianie nawy (zamurowane). Wewnątrz widoczne jest gotyckie sklepienie prezbiterium i arkada tęczy, pozostałości ściennych polichromii, a także cenna więźba dachowa z początku XVI wieku. Przykościelna wieś zanikła w okresie wojny trzydziestoletniej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hostaš K., Vaněk F., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 25. Politický okres přeštický, Praha 1907.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.