Historia
Zamek Vartnov prawdopodobnie został wzniesiony na przełomie XIII i XIV wieku, być może przez ród z Warty, który należał do dworu księcia opawskiego Mikołaja II. Dzierżyli oni zamek do 1349 roku, kiedy to zostali mianowani burgrabiami na książęcym zamku Landek, a Vartnov został przejęty przez ważną rodzinę morawską z Holštejna. Pisał się z niego Vok I, a następnie w 1376 roku jego syn Štěpán I. Po 1421 roku Vartnov został przejęty przez księcia opawsko – raciborskiego Jana II Żelaznego, a później od 1447 roku przez Bernarda Bírka z Násile. W trakcie wojen husyckich zamek zapewne uniknął zniszczeń. Został zniszczony, jak wiele innych warowni podczas wojen czesko-węgierskich z drugiej połowy XV wieku, prawdopodobnie w trakcie najazdu wojsk Macieja Korwina z 1474 roku.
Architektura
Zamek zbudowano na niewielkim wzniesieniu w pobliżu rzeki Čžina. Było to proste, bezwieżowe założenie z murami obronnymi o kształcie w planie owalu o wymiarach 52 x 35 metrów, poprowadzonymi wzdłuż krawędzi wzgórza. Ich grubość wynosiła od 2,2 do 2,6 metra, przy czym najwyższe i najmasywniejsze mogły być w części czołowej zamku po stronie południowej. Od strony dziedzińca zapewne zaopatrzone były w drewniany ganek dla obrońców. Wysuniętą przed obwód murów i otwartą od strony dziedzińca bramę usytuowano po stronie południowej. Część tą zabezpieczono także zewnętrznym, niskim murem parchamu o grubości 0,8 – 1 metra, który wydzielał międzymurze o szerokości od 2,5 do 3 metrów.
Budynek bramny posiadał dwa przejazdy: większy dla konnych i wozów oraz mniejszą furtę dla pieszych, oba zaopatrzone w niezależne zwodzone mosty. Same przejazdy częściowo wyciosano w skalistym podłożu i wyłożono drewnianymi belkami. Zewnętrzną strefę obrony zamku stanowiła dookolna, wyciosana w skale fosa o szerokości przy dnie wynoszącej 4 metry oraz ziemny wał wzmacniany od zewnątrz kamieniami i gliną, wysoki na około 5-6 metrów, szeroki w koronie na 3 metry. Po stronie południowej wał oddzielał zamek od podzamcza z gospodarczym dworem. Z pozostałych stron zewnętrzne obwarowania oddzielały założenie od doliny rzeki Čžina, pierwotnie też w średniowieczu po stronie południowo – zachodniej znajdowało się jezioro, z którego być może pobierano wodę do wypełniania fosy. Od północy i północnego – wschodu podejście dodatkowo utrudniały mokradła i podmokłe tereny.
Główny budynek mieszkalny zamku utworzono po stronie północnej dziedzińca, odcinając poprzecznym murem tamtejsze zaokrąglenie obwarowań. Kolejna ściana, umieszczona wewnątrz tego budynku, wydzielała część wschodnią ze studnią (być może o formie niezadaszonego dziedzińczyka) oraz zachodnią, prawdopodobnie mieszkalną, ze sklepioną kolebkowo piwniczną komórką. Następny budynek przystawiono do muru po stronie zachodniej dziedzińca. Była to budowla dwupomieszczeniowa z wnętrzami sklepionymi kolebkowo, z podłogami, podobnie jak w przejeździe bramnym, wyłożonymi drewnem wyrównującym nierówności kamiennego terenu i dostępnymi poprzez wspólny korytarz od strony dziedzińca. Aneks ten na piętrze prawdopodobnie posiadał schody wiodące do górnych komnat. Inne, mniejsze budynki znajdowały się przy bramie i na południowym – wschodzie, gdzie być może znajdowała się kuchnia. Od południa w stronę muru obronnego wybiegał z niej sklepiony korytarz czy też kanał, szeroki jedynie na 0,5 metra.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego z zamku zachowały się dość liczne fragmenty murów, fundamenty bramy wjazdowej oraz dwa częściowo zasypane pomieszczenia i niewielka sklepiona piwnica. Zamek znajduje się na zalesionym terenie domków letniskowych, lecz wstęp do niego jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Kouřil P., Prix D., Wihoda M., Hrady českého Slezska, Brno – Opava 2000.