Historia
Pierwsza pisemna wzmianka na temat wodociągów w Pilźnie pochodzi z 1532 roku. Odnotowała ona Jindřicha z Pragi, mistrza odpowiadającego za utrzymywanie systemu rur, dostarczających wodę do pojedynczej fontanny. Dziesięć lat później by usprawnić przepompowywanie wody wzniesiono wieżę zwaną Czarną lub Wodną. Przez kolejne stulecia chociaż wodociągi były wielokrotnie naprawiane i udoskonalane, wygląd wieży nie zmieniał się. Dopiero przed połową XIX wieku przeprowadzono jej klasycystyczną renowację, a kolejna poważna przebudowa miała miejsce w latach 1845-1849. Wieżę podwyższono wówczas o jedno piętro, jej fasada została przeprojektowana, wzniesiono nowy dach, a obok niej wybudowano tzw. dom wodny, przy którym zainstalowano koło do pompowania wody z Młyńskiej Strugi. Swemu pierwotnemu celowi wieża służyła do początku XX wieku. Jeszcze w 1922 roku przeprowadzono jej renowację, między innymi wmontowując późnogotycki portal ze zburzonego pobliskiego domu.
Architektura
Wieża zbudowana została we wschodniej części miasta, w sąsiedztwie bramy Praskiej i miejskich murów obronnych. Wzniesiono ją na planie czworoboku, zwężającego się w górnych partiach, o wysokości pięciu pięter. Jej elewacje pierwotnie przebite były niewielkimi czworobocznymi oknami i otworami szczelinowymi. Wieńczył ją gzyms podokapowy nad którym znajdowała się późnogotycka więźba dachowa z czterospadowym dachem.
Stan obecny
Obecny wygląd wieży jest wynikiem jej wielokrotnych nowożytnych przekształceń. Pierwotnie była niższa o jedną kondygnację, przebito też w niej kilka nowych okien. W przyziemiu znajduje się późnogotycki, wtórnie wstawiony portal z przełomu XV i XVI wieku. Dolna część wieży jest obecnie częścią trasy turystycznej po pilzneńskich podziemiach. Część nadziemna służy jako przestrzeń wielofunkcyjna z galerią sztuki współczesnej, muzeum poświęconym rodzinie Skoda, sklepowi jubilerskiemu i salonowi tatuażu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kořínek R., Vodárenské věže. 1. část: Nejstarší vodní věže, „Sovak. Časopis oboru vodovodu a kanalizaci”, číslo 3/2013.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. III, Praha 1980.
Strona internetowa vodarenskeveze.cz, Věžový vodojem – historická vodárenská věž Město, Plzeň – Vnitřní Město.