Historia
Rotunda w Plaveč zbudowana została pod koniec XII lub w pierwszej połowie XIII wieku. Przez długi czas służyła jako prywatna kaplica dla mieszkańców położonego zaraz obok zamku. Dla większej liczby wierny została udostępniona dopiero po okresie wojen husyckich.
Usytuowany w jej pobliżu dwór po raz pierwszy wspomniano w dokumentach w 1234 roku. Budowę murowanego zamku przypisuje się natomiast Ranožírowi z Plavča, sędziemu zamku w Znojmie w latach 1260 – 1268. Z pewnością istniał on już pod koniec XIII wieku w czasach Vlka z Plavča. W posiadaniu jego potomków zamek pozostał aż do wymarcia rodu na początku XV stulecia, jednak po tym jak Boček z Plavča zbudował nowy zamek Lapikus w drugiej połowie XIV wieku, znaczenie starszej warowni spadło. Świadczy o tym przekształcenie w 1448 roku podzamcza w gospodarczy dwór.
W drugiej połowie XV wieku rotunda została porzucona i opuszczona niszczała przez długi czas. Zamek natomiast w 1498 roku kupił Petr z Kyjovic, a po 1512 roku ród Jankovškich z Vlašimia. Po połowie XVI wieku Plaveč nabyli Hodiccy z Hodic, którzy dzierżyli go do 1639 roku, przebudowując w międzyczasie na renesansową rezydencję. Ostatnimi prywatnymi właścicielami zamku byli w latach 1743–1945 członkowie rodziny Widmann, którzy po 1825 roku przebudowali go w stylu klasycystycznym. W 1868 pod rotundą zbudowali oni także swoją kryptę rodową.
Architektura
Zamek usytuowano na niewielkim wzniesieniu w zakolu rzeki Jevišovki. Jego część mieszkalna składała się z domu o wymiarach 27 × 10 metrów i grubości ścian dochodzącej do 1,5 metra. Przyziemie budynku podzielone było na trzy pomieszczenia, zwieńczone gotyckimi sklepieniami kolebkowymi. Rdzeń zamku (w przybliżeniu 37 x 34 metry) na zachodzie zabezpieczał od reszty terenu szeroki na 20 metrów przekop, który otaczał także z pozostałych stron zamkowy pagórek. Usytuowana na obszarze podzamcza rotunda, została wzniesiona na planie koła z półkolistą apsydą po stronie wschodniej. Wnętrze apsydy sklepiono konchą.
Stan obecny
Zamek zachował się do dnia dzisiejszego w całkowicie przekształconej, nowożytnej formie, choć współczesne elewacje ukrywają w południowo – wschodniej części dawny, średniowieczny budynek mieszkalny w którym zachowały się pierwotne sklepienia kolebkowe. Zachowała się również rotunda, niestety zniekształcona nowożytnymi dużymi otworami okiennymi.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Strona internetowa rotundy.tode.cz, Plaveč rotunda Nanebevzetí Panny Marie.