Písečné – zamek

Historia

   Písečné po raz pierwszy pojawiło się w źródłach pisanych w 1366 roku, kiedy to przechodziło z majątku rodu Vítkovców w ręce Oldřicha z Želetavy (Ulricha von Schelletau). Dwa lata później wieś kupił niejaki Záviša, a po jego śmierci Písečné  stało się własnością margrabiego morawskiego Jana Henryka. W 1420 roku król Zygmunt Luksemburczyk zastawił zamek Petrovi Krokvicarovi z Novéj Vsi. Czternaście lat później margrabia Albrecht za zasługi i szkody poniesione w walce z husytami zwolnił go z obowiązku lennego. W 1500 roku z Písečné pisał się potomek Petra, Mikuláš, a po nim w 1553 roku Volf Krokvicar i w 1574 roku Hanuš Ludvík Krokvicar. W ich czasach gotycki zamek został przekształcony na renesansową rezydencję. Krokvicarowie utracili ją jednak niebawem z powodu udziału w antyhabsburskim powstaniu z lat 1618 – 1620. Kolejni właściciele przez resztę XVII i większość XVIII wieku często się zmieniali. Sytuacja majątkowa ustabilizowała się dopiero w 1768 roku, kiedy to Písečné nabyli Collatovie, posiadający zamek aż do XX wieku. Niestety w 1929 roku po północnej stronie gotyckiego skrzydła przystawiono browar, którego komin szpeci zabudowę rezydencji do dziś.

Architektura

   Gotycki zamek usytuowano w południowo – wschodniej części wsi w pobliżu rzeki Dyji. W początku XV wieku składał się on z czworobocznego, zbliżonego do kwadratu obwodu murów o wymiarach około 34 x 28 metrów. Główny budynek mieszkalny zajmował północną część dziedzińca i zwieńczony był dwoma narożnymi, usytuowanymi pod skosem wieżyczkami czy też ryzalitami. Wewnątrz posiadał on typowy trójprzestrzenny podział na środkową sień wejściową i dwa większe boczne pomieszczenia. W narożnik sieni wkomponowano cylindryczną klatkę schodową, zapewniającą komunikację pionową. Z najwcześniejszego etapu budowy zamku pochodzi również sklepienie kolebkowe pomieszczenia w północnym  narożniku. Komnaty na piętrze przykryte były drewnianymi, płaskimi stropami. Narożnik zachodni obwodu murów wzmacniała czworoboczna wieża. Także w niej zachowało się pierwotne sklepienie kolebkowe w przyziemiu. Na poziomie piętra portal łączył wieżę z gankiem obrońców w koronie murów. Całość otoczona była fosą, wypełnioną wodami rzeki Dyji.
   W drugiej połowie XVI wieku zbudowane zostało renesansowe skrzydło północno-zachodnie, przez które poprowadzono nowy przejazd bramny. W kolejnym etapie renesansowej przebudowy wzniesiono nowy budynek na południowo-zachodniej stronie i przylegającą do niego okrągłą wieżę w narożniku. Przekształcono również dziedziniec, który wypełniły renesansowe krużganki.

Stan obecny

   Zamek zachował się do dnia dzisiejszego w formie otrzymanej na skutek nowożytnych przekształceń z paroma pierwotnymi detalami architektonicznymi (sklepienie w przyziemiu wieży i w budynku północnym). W ostatnich latach został on poddany gruntownej renowacji.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 2, Praha 2000.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.