Historia
Jako pierwszy z Pecki pisał się w 1322 roku niejaki Budivoj, a początki zamku murowanego sięgają zapewne pierwszych lat XIV wieku. W drugiej połowie XIV wieku Pecka należała do braci Herša, Mutina i Jana, przodków Budivoja. Podczas wojen husyckich zamek znajdował się w rękach Jarka z Železnic, przedstawiciela strony katolickiej. Z tego powodu w 1432 roku został oblężony przez wojska Sierotek, radykalnego odłamu husytyzmu. Blokada zamku trwała siedem miesięcy, nim Jarek zgodził się ostatecznie na porozumienie i obustronnie akceptowalny kompromis. Według legendy garnizonowi Pecki udało się oszukać oblegających. Kiedy nie mieli już zapasów, urządzili fałszywy ślub i mięli świętować tak hucznie, że oblegający uwierzyli, że mają jeszcze spore zapasy. Od tego czasu jedno z pomieszczeń zamkowych nazywano Veselka.
W latach 80-tych XV wieku zamek stał się własnością Mikuláša i Viléma Hořickich z Hořic, którzy dzierżyli Peckę do 1518 roku. W połowie XVI wieku za rządów Škopków z Bílých Otradovic dokonano renesansowej rozbudowy zamku, przystosowując go do zwiększonych wymagań nowożytnego stylu życia. W początkowym okresie wojny trzydziestoletniej Pecka była w posiadaniu Kryštofa Haranta z Polžic i Bezdružic. W 1621 roku został on stracony w Pradze wraz z innymi szlacheckimi członkami antyhabsburskiego spisku, a zamek zajął katolicki wódz i polityk Albrecht von Wallenstein. Już rok później przekazał go kartuzom z Valdic, którzy przez ponad sto pięćdziesiąt lat wykorzystywali Peckę w charakterze letniej rezydencji. Stopniowo zamek popadał w coraz większe zaniedbanie, aż ostatecznie w 1830 roku zniszczył go wielki pożar.
Architektura
Usytuowany na szczycie wzgórza zamek pierwotnie był niewielkim założeniem o owalnym kształcie obwodu murów długości około 65 metrów i szerokości około 20 metrów. Szczególnie mocno ufortyfikowano północną stronę zamku, w której usytuowany był wjazd na dziedziniec. Za fosą znajdował się masywny mur tarczowy o grubości aż 4,5 metra, w którym, oprócz sklepionego kolebkowo przejazdu, znajdowała się jeszcze furta dla pieszych (później została zamurowana w związku z przystawieniem skrzydła renesansowego). Brama była strzeżona ze wschodniego boku przez dużą okrągłą, wysuniętą znacznie przed lico muru wieżę, która miała około 10 metrów średnicy, oraz ponad 4,5 metra grubości w przyziemiu. Jej zachodnia część musiała zostać częściowo zburzona w XVI wieku w związku z budową nowego budynku bramnego. Druga cylindryczna wieża została włączona w ciąg kurtyny wschodniej murów. Była ona nieco mniejsza niż wieża frontowa, miała 8 metrów średnicy. Chroniła ona główny budynek mieszkalny, położony zaraz obok, w narożniku południowo – wschodnim. Możliwe, iż był do niej przystawiony poprzeczny mur dzielący wnętrze zamku na dwie części. Poza wspomnianą zabudowę na dziedzińcu usytuowana była studnia.
W trakcie XVI-wieczne rozbudowy, oprócz wspomnianych już zmian przy wjeździe do zamku, powstało długie skrzydło zachodnie, w większości wystające poza obwód pierwotnych murów obronnych oraz zewnętrzny mur parchamu po stronie wschodniej. Powiększeniu uległa również zabudowa mieszkalna po stronie południowej i naprzeciwko starego pałacu.
Zamek jest interesujący z powodu zastosowania w nim krótkiej ściany tarczowej od strony wjazdowej oraz zastosowania aż dwóch wież, z których jedna została prawie w całości wysunięta przed lico muru, co sugeruje przejście z obrony pasywnej (stosowanej w XIII wiecznych wieżach bergfriedowych) do obrony aktywnej, zaczynającej się już na linii przekopu.
Stan obecny
Obecnie zamek w większości znajduje się w stanie ruiny, a jedynym odnowionym i zadaszonym elementem jest renesansowe skrzydło zachodnie. Mniej więcej do połowy wysokości zachowała się mniejsza z dwóch wież, północna natomiast przetrwała w dolnych partiach. Zwiedzanie zamku obejmuje oprócz zrujnowanych elementów zabudowy parę pokoi w skrzydle renesansowym, a także ekspozycje na pierwszym i drugim piętrze, skupiające się na historii zamku, oraz życiu i twórczości najsłynniejszego właściciela Pecki – podróżnika, pisarza i kompozytora Kryštofa Haranta z Polžic i Bezdružic. Jeden z pokoi poświęcony jest życiu mieszkańców wsi w regionie Podgórza karkonoskiego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.
Strona internetowa hrady.cz, hrad Pecka.