Historia
W 1240 roku wieś Obřany posiadał niejaki Přibyslav z Křižanova. Po nim majątek przejął Boček z rodu panów ze Zbraslavia, a następnie jego syn Gerhart (Heralt), o którym wiadomo, iż posiadał już zamek co najmniej od 1278 roku. Synem Gerharta był Smil, który znalazł się w opozycji do pretendującego do czeskiej korony Jana Luksemburczyka. Z tego powodu został zmuszony do ucieczki do Austrii, gdzie zmarł w 1313 roku. Riesenburg odziedziczył wówczas Jindřich z Lipy, którego zamkowa załoga zaczęła napadać w okolicy na podróżnych i kupców. Spowodowało to odwetową wyprawę mieszczan brneńskich w 1315 lub 1316 roku, która zdobyła i zniszczyła kłopotliwy zamek. Jan Luksemburczyk zezwolił im później na rozbiórkę warowni, choć same Obřany pozostały przy Jindřichu z Lipy.
Architektura
Zamek składał się z dwóch części: górnej o wymiarach 42 x 20-27 metrów, usytuowanej na wzniesieniu i położonego na południowy – wschód od niej, niżej ulokowanego podzamcza o wymiarach 40 x 35 metrów. Poprzedzone było ono szerokim na 12 metrów przekopem ponad którym zapewne przerzucono drewniany most. Zabudowa podzamcza była mieszana: częściowo murowana (mur południowy), częściowo drewniana lub szkieletowa (pozostałe strony obwarowań, zabudowa wewnętrzna). Środkowa część dziedzińca była nieznacznie wyższa niż pozostałe strony.
Bramę prowadzącą na zamek górny ulokowano po stronie północno – zachodniej. Prowadził do niej drewniany most, przerzucony przez ponad 8 metrowej szerokości przekop i częściowo oparty na kamiennym filarze wystającym z muru parchamu. Mur zewnętrzny miał kształt zbliżony do półksiężyca, zabezpieczał rdzeń zamku od wschodu oraz częściowo północy i południa. W jego północno – wschodniej części zachowały się relikty dwóch mniejszych budynków.
Zamek górny miał kształt zbliżony do prostokąta. Obwód murów w części czołowej był gruby na 2 metry, lecz z pozostałych stron, chronionych przez wysokie skarpy wzgórza, ściany były już dużo cieńsze. Od strony wschodniej w linię muru włączono cylindryczną wieżę – bergfried o średnicy zewnętrznej 10 metrów i wewnętrznej przestrzeni o średnicy 3,5 metra. Zabezpieczała ona bramę wjazdową i cały obszar międzymurza, a także stanowiła ostatnie miejsce obrony. Od południowego zachodu z wieżą stykał się budynek pałacu. Była to konstrukcja podpiwniczona, trójprzestrzenna, przystawiona dłuższym bokiem do kurtyny południowo – zachodniej. Być może jego część południowo – wschodnia miała formę wieżową, na co wskazywałyby grubsze w tej części mury. W narożniku pomiędzy bergfriedem a pałacem usytuowano jeszcze niewielką dobudówkę, zapewne mieszczącą klatkę schodową. Drugi ciąg zabudowy przystawiono do kurtyny północnej. W jego zachodniej części znajdował się zamykany na właz zbiornik na wodę deszczową. Jego grube na 2 metry ściany izolowano gliną, a część pomiędzy nim a odpływem wypełniono w celu filtracji piaskiem.
Stan obecny
Zamek nie licząc niewielkich kamiennych reliktów nie zachował się do czasów współczesnych. Z ciekawszych elementów odnaleźć można murowany zbiornik na wodę deszczową. Wstęp na porośnięty lasem teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.