Historia
Zamek Nejdek prawdopodobnie został założony pod koniec XIII stulecia lub ewentualnie na początku XIV wieku, jako niewielkie strażnicze założenie. Pierwszym udokumentowanym właścicielem był Konrad Plick z Plikenštejnu. Jego syn Petr otrzymał Nejdek wraz z dwiema pobliskimi wioskami w 1341 roku, od Jana Luksemburskiego jako królewskie lenno, które kolejni potomkowie rodu dzierżyli do 1410 roku. Następni właściciele zmieniali się dość często, aż w 1446 roku zamek kupiła rodzina Šlików. W 1602 roku Štěpán Šlik sprzedał Nejdek Bedřichovi Colonovi z Felsu. Rodzina protestanckich Colonnów w czasie wojny trzydziestoletniej musiała się wyprowadzić, zamek nabył natomiast Heřman Černín z Chudenic. W okresie tym Nejdek nie był już zamieszkiwany, być może został zniszczony w trakcie wojny lub po prostu opuszczony na rzecz wygodniejszych renesansowych rezydencji. W połowie XVII wieku został w większości rozebrany, zachowano jedynie tzw. Czarną Wieżę, później przekształconą w dzwonnicę. W 1831 roku została ona obniżona i wyposażona w nowy dach.
Architektura
Zamek wzniesiono na skalnym cyplu o stromych zboczach, ponad zakolem rzeki Rolavy. Dostępny był jedynie od południa przez wąską szyję, którą zabezpieczały dwa przekopy. Za nimi zbudowano drobną czworoboczną wieżę zwaną Czarną oraz bezpośrednio przy niej wzniesiony z dużych kwadr budynek, prawdopodobnie mieszczący pomieszczenia mieszkalne zamku. Budynek usytuowany był w najdalej wysuniętej, najbezpieczniejszej części cypla, a więc jego ochronę od strony bramy zapewniała wieża. Pomiędzy pierwszym a drugim przekopem mogło funkcjonować niewielkie podzamcze z drewnianą zabudową gospodarczą.
Wieża uzyskała nieregularny plan na rzucie trapezu o wymiarach około 5 x 6,5 metra. Została wzniesiona w kilku etapach. W pierwszej fazie zbudowano mury obwodowe do wysokości trzeciej kondygnacji, na poziomie której znajdował się pierwotny otwór wejściowy, osadzony w ścianie wschodniej. Na drugiej kondygnacji umieszczono jedynie otwór strzelecki, a w przyziemiu w grubości muru utworzono niszę. Wieża została w nieznanym okresie uszkodzona, a następnie naprawiona w XV wieku i zaopatrzona w dodatkowe otwory. Na początku XVI wieku podwyższono ją o kolejne piętro, ponad którym na konsolach znajdowało się najwyższa kondygnacja konstrukcji drewnianej lub szachulcowej.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się tzw. Czarna Wieża oraz niewielkie relikty murów w jej pobliżu (poprzeczny mur z widocznym do dzisiaj otworem strzeleckim). Wieża jest obecnie niższa o jedną kondygnację w stosunku do stanu z okresu późnego średniowiecza, a część jej otworów została przekształcona w czasach gdy funkcjonowała jako dzwonnica. Prawdopodobnie nie ma możliwości wejścia do jej wnętrza.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., K problematice pohraničních tzv. horských hrádků, „Archæologia historica”, 29/2004.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.
Záruba F., Hrady doby přemyslovské I. Královské hrady, biskupská sídla, Chebsko, Praha 2023.