Historia
Pierwsza informacja o wsi Nárameč zapisana została w falsyfikacie z XII wieku, według którego w 1104 roku miała należeć do benedyktynów z klasztoru w Třebíč. Jako siedziba feudalna, osada odnotowana została w 1349 roku, kiedy to pisali się z niej bracia Mikuláš i Přeček, być może fundatorzy lub synowie fundatora wieży mieszkalnej. W 1373 roku Mikuláš z Trmačova sprzedał wieś i wieżę Bohušovi z Vanča, a sześć lat później okoliczne dobra dzierżył niejaki Bušek. Jego ród wymarł na początku XV wieku, w związku z czym margrabia morawski Jodok nadał Nárameč w 1410 roku braciom ze Stichovic. Kolejnym właścicielem po 1466 roku był Jan Konšelský z Jinošova, a do 1490 roku Tomáš z Kojičína, który wówczas sprzedał wieżę braciom Janowi i Petrovi z Noskova. O kolejnych właścicielach nie przekazano informacji, aż w 1561 roku rycerską siedzibę opisano jako opuszczoną. Pod koniec XVII wieku wieżę kupiła lokalna rodzina i przystosowała ponownie do funkcji mieszkalnej, przekształcając przy okazji część otworów okiennych. Od tamtego momentu do XIX wieku budowla użytkowana była przez prywatnych właścicieli.
Architektura
Wieżę usytuowano przy przebiegającym przez osadę równoleżnikowo szlaku, po wschodniej stronie niewielkiego strumienia, który rozlany został na kilka stawów. Nie została zbudowana na żadnym znaczniejszym wywyższeniu terenu, ale na podstawie analogii do innych budowli tego typu, przypuszczać można, iż otoczona była zewnętrznym obwodem obronnym, być może o formie rowu, ziemnego wału i palisady. W obrębie dziedzińca stać musiały zabudowania gospodarcze i pomocnicze, takie jak spichrze, obora, stajnie, czy różnego rodzaju szopy.
Wieżę wzniesiono na planie czworoboku o wymiarach 12,7 x 11,5 metra, z murami o grubości dochodzącej w przyziemu prawie do 2 metrów. Wzniesiona została z różnorodnych odmian kamienia, częściowo opracowanego i układnego w miarę regularne warstwy, łączone zaprawą wapienną. Narożniki budowli wzmocniono większymi, precyzyjniej opracowanymi ciosami. Wysokość wieży sięgać mogła około 10 metrów, o ile nie była zwieńczona dodatkową drewnianą lub szachulcową kondygnacją, na której dopiero znajdował się czterospadowy dach.
Wnętrze wieży podzielono na piwnicę, wysoki parter i co najmniej dwa piętra nadziemne. Z sieni parteru schody prowadziły zarówno w dół do piwnicy, jak i na piętro. Piwnica była wykuta w skalnym podłożu i dlatego nieco mniejsza, o wymiarach 4,5 x 2 metry. Zwieńczono ją sklepieniem kolebkowym. Parter wzorem innych budowli tego typu pełnił zapewne funkcje przedsionka i gospodarcze. W wydzielonej wtórnie niewielkiej przestrzeni mieściła się kuchnia natomiast sąsiednia podsklepiona izba mogła pełnić rolę spiżarni. Piętra wieży były przeznaczone na cele mieszkalne. Miały wymiary około 7,4 x 9 metrów, co zapewniało komfortowe jak na średniowiecze warunki. Tam też znajdowało się przejście do wykusza latrynowego oraz okna z bocznymi ławami w wewnętrznych niszach.
Stan obecny
Nárameč to przykład dobrze zachowanej średniowiecznej wieży mieszkalnej. Jej dwie ściany (zachodnia i południowa) przetrwały do wysokości drugiego piętra, natomiast pozostałe dwa boki są niższe i przystosowane do wtórnego zadaszenia na wysokości pierwszego piętra. Do dziś zachowały się trzy pierwotne otwory okienne oraz jeszcze jeden zamurowany i dolna część wykusza latryny. Wieża jest własnością prywatną, ale można ją obejrzeć za zgodą właściciela.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Umělecké památky Moravy a Slezska J/N, red. B.Samek, t. II, Praha 1999.