Historia
Zamek Milštejn został zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku na granicznych terenach Czech i Łużyc, przy ważnym szlaku handlowym z Żytawy do Cvikova, Czeskiej Lipy i dalej w kierunku Pragi. Skłania to do przypuszczeń, iż jego głównym zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa kupcom oraz kolonistom penetrującym te słabo jeszcze wówczas zaludnione tereny. Pierwsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1343 roku w związku z łupieżczym napadem na Miśń w okolicach Żytawy i Oybina. Następnie w księgach arcybiskupstwa praskiego z lat 1362-1379 jako właściciel majątku Milštejn pojawił się Jindřich Berka z Dubé. Pod koniec XIV wieku zamek przeszedł w ręce jego czterech synów, z których w 1404 roku Milštejn przejął Hynek Berka z Dubé.
W okresie wojen husyckich zamek był w posiadaniu Jaroslava i od 1429 roku wspólnie z nim władającego warownią jego brata Jindřicha Berka z Dubé. Położenie Milštejna blisko granicy łużyckiej pozwalało im przekazywać informacje o ruchach wojsk husyckich do Związku Sześciu Miast. Pomimo przyjaznych stosunków z Łużyczanami Milštejn szczęśliwie uniknął zniszczeń w trakcie husyckich kampanii. Zajęty został tymczasowo dopiero w 1456 roku w trakcie konfliktu rodu Vartenberków z Łużyczanami.
W 1454 roku Jindřich Berka nabył od króla Władysława miasto Lipa i połączył jego majątek z Milštejnem. W 1502 roku dodatkowo do Milštejna przyłączono majątek Zákupy, co spowodowało spadek znaczenia zamku i jego stopniowe popadanie w ruinę. Do końca XVI wieku został on całkowicie opuszczony. W XVII i XVIII wieku został rozebrany na materiał budowlany, a częściowo samoistnie się zawalił.
Architektura
Kształt zamku wyznaczyły trzy skalne formacje rozciągnięte na linii północny – wschód, południowy – zachód. Wolne przestrzenie i szczeliny pomiędzy nimi zostały wypełnione murem obronnym o grubości około 2 metrów, tworząc dwa główne obszary: zachodnie podzamcze i wyżej usytuowany dziedziniec z wieżą i zbiornikiem na wodę. Główna cylindryczna wieża znajdowała się najprawdopodobniej na południowo-zachodnim skraju zamku. Podobno miała około 40 metrów wysokości i przy dobrej pogodzie można ją było zobaczyć ze wzgórz pod Pragą. Druga wieża była usytuowana prawdopodobnie gdzieś po północnej stronie, ale raczej nie stała na szczycie masywu skalnego. Mogła ona pełnić funkcję mieszkalną. Nie zachowały się żadne pozostałości innych budynków mieszkalnych, czy też gospodarczych, dlatego musiały one być zbudowane z materiałów nietrwałych: drewna i gliny. Dwie bramy umożliwiały dostęp do zamku z północnego zachodu.
Stan obecny
Obecnie na terenie zamku podziwiać można imponujące skalne formacje z wkomponowanymi między mini niewielkimi reliktami murów. Do ruin można się dostać między innymi czerwonym szlakiem turystycznym, zaczynającym się w miejscowości Svor. W pobliżu zamku zobaczyć można również trzy większe jaskinie z których największa jest jaskinia Kovárna, długa na 45 metrów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Čechy, t. III, red. Z.Fiala, Praha 1984.