Malý Bor – kościół Marii Magdaleny

Historia

   Kościół Marii Magdaleny został wzniesiony około 1200 – 1220 roku, a w pierwszej ćwierci XIV stulecia został powiększony o boczną kaplicę. W 1420 roku mury kościoła wykorzystać miał słynny czeski wódz husycki Jan Žižka w trakcie zwycięskiej bitwy która rozegrała się w pobliżu Boru. W XVI wieku przebudowano prezbiterium kościoła, natomiast bardziej drastyczne przekształcenia nastąpiły w kilku etapach w XVIII wieku, kiedy to przebudowano nawę i dostawiono zakrystię, oraz w XIX wieku, gdy wzniesiono kruchtę oraz oratorium. Naprawy zostały wykonane w 1914 roku w latach 1926-1927 oraz w 1935 i 1973 roku.

Architektura

   Pierwotny romański kościół był orientowaną względem stron świata budowlą z pojedynczą nawą, z  prezbiterium po stronie wschodniej (nie wiadomo jakiego kształtu, być może małego czworoboku albo apsydy) i czworoboczną wieżą dostawioną niesymetrycznie przy południowym narożu fasady zachodniej. Wewnątrz wieża ta otwierała się na nawę arkadą empory.
   W pierwszej połowie XIV wieku do zachodniej części nawy dobudowana została kaplica. Otrzymała ona w planie kształt krótkiego prostokąta, wewnątrz przykrytego pojedynczym przęsłem sklepienia krzyżowego, z żebrami opuszczonymi w narożnikach bez konsol i spiętymi zwornikiem.

Stan obecny

   Romański kościół zachował do dnia dzisiejszego mury nawy i wieży (bez zburzonej zachodniej ściany nawy), ale są one ściśle otoczone późniejszymi aneksami i częściowo przekształcone. Przetrwała także gotycka kaplica z XIV wieku i prezbiterium z XVI stulecia. Pośredniowieczne aneksy to kruchta, zakrystia oraz oratorium. W okresie nowożytnym założono także widoczne dziś sklepienie w nawie, przebito lub powiększono większość okien w nawie, kaplicy i prezbiterium, założono nową więźbę dachową. Wystrój wnętrza jest nowożytny, choć przetrwały fragmenty średniowiecznych, figuralnych polichromii.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Fišera Z., Opevněné kostely: v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, t. 1, Praha 2015.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Tomaszewski A., Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na obszarze Polski, Czech i Węgier, Wrocław 1974.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.