Historia
Kościół Narodzenia NMP w Loučimiu zbudowano około połowy XIV wieku, zaś w 1404 roku powiększono o kaplicę św. Katarzyny, ufundowaną przez braci Trubeców. W średniowieczu był on jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc pielgrzymkowych w regionie. Prawdopodobnie w XVI wieku przystawiono masywną wieżę, a w latach 1760-1770 przeprowadzono gruntowną renowację w trakcie której podwyższono przy okazji wieżę, wymieniono część okien i odnowiono wewnątrz posadzki. W 1905 roku w wieżę uderzył piorun wywołując pożar całej świątyni, choć wnętrze szczęśliwie udało się częściowo uratować.
Architektura
Kościół wzniesiono z łamanego kamienia wzmacnianego w narożach większymi, obrobionymi kwadrami. Otrzymał w planie formę budowli dwunawowej na planie prostokąta z węższym, trójbocznie zakończonym prezbiterium od strony wschodniej, masywną jak na wiejską świątynię wieżą z XVI wieku od strony zachodniej i zakrystią (pierwotnie kaplicą św. Katarzyny) przystawioną od północy do prezbiterium. Do południowej ściany korpusu przystawiono cylindryczną wieżyczkę komunikacyjną.
Korpus świątyni osiągnął 13,3 metry długości, 9,3 metry szerokości i 8,5 metra wysokości. Jego wnętrze na dwie nawy podzielił centralnie usytuowany ośmioboczny w przekroju filar, podtrzymujący żebrowe sklepienia – krzyżowe w przęsłach zachodnich i trójpodporowe w przęśle wschodnim. To ostatnie rozmieszczono w ten sposób by żebra objęły po bokach arkadę tęczy, zaś żebra bocznych przęseł krzyżowych ściśnięto ku sobie. Wtopione zostały one przy arkadzie w ściany bezwspornikowo. Podobnie i na filarze nie zastosowano konsol, użytych jedynie w narożnikach nawy i pośrodku jej ściany północnej, południowej i wschodniej.
Prezbiterium o wymiarach 5,6 x 7,2 metra i zakrystię o wielkości 4,3 x 6,6 metra zwieńczono podobnymi sklepieniami krzyżowo – żebrowymi w zachodnich, prostokątnych przęsłach, oraz sklepieniami sześciodzielnymi w przęsłach wschodnich, wielobocznych. Żebra spięto wydatnymi, rzeźbionymi zwornikami (rozeta, baranek z krzyżem) i osadzono na maswerkowych konsolach. Od nawy prezbiterium oddzielono wspomnianą ostrołukową arkadą łuku tęczowego, o sfazowanym ościeżu szerokości 5,3 metra.
Stan obecny
Kościół uniknął większych nowożytnych przekształceń, dzięki czemu szczyci się dziś pierwotnym układem, bryłą i wspaniałymi, gotyckimi detalami architektonicznymi ze sklepieniami nawy, prezbiterium i zakrystii na czele, a zwłaszcza ich maswerkowymi konsolami. Warte uwagi jest również gotyckie dwudzielne okno zakrystii. Okna najwyższej, nowożytnej kondygnacji wieży są efektem prac remontowych z początku XX wieku, podobnie jak przywrócone wówczas ostrołuczne zamknięcia okien nawy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hostaš K., Vaněk F., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 17. Politický okres Domažlický, Praha 1902.
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Mencl V., Česká architektura doby lucemburské, Praha 1948.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.