Historia
Lošany pojawiły się w źródłach historycznych już w 1259 roku, kiedy to niejaki Ctibor z Lošan występował na liście świadków króla Przemysła Ottokara II. Jego ówczesna siedziba nie została jednak jeszcze zlokalizowana. W XIV wieku Lošany trafiły na własność mieszczan z Kutnej Hory z których w 1355 roku potwierdzony był Vavřinec Číšník. Być może to on wybudował wieżę mieszkalno – obronną, choć inwestycja ta mogła zostać także zrealizowana około 1410 roku za kolejnych właścicieli z rodu Alderów. W 1478 roku Lošany kupił Jan Čabelicki z Soutic który miał podwyższyć wieżę o czwarte piętro i zwieńczyć czterospadowym dachem. W 1484 roku wspomniany został w dokumentach burgrabia Mikuláš ze Stropnic, co wskazuje, iż siedziba w Lošanach musiała być znaczna. Niedługo potem, w 1513 roku, Prokop Čabelicki sprzedał zadłużony majątek miastu Kutna Hora, które było jego właścicielem aż do 1918 roku.
W drugiej połowie XVI wieku po południowej stronie wieży, w miejscu dawnej fosy, zbudowano nowy budynek mieszkalny. W XVIII stuleciu i ponownie w 1868 roku wieżę niszczył pożar, jednakże, jako iż była ona używana jako magazyn, zawsze była naprawiana. Dom mieszkalny został przebudowany w drugiej połowie XVIII wieku i ponownie pod koniec XVIII wieku, a pozostałe budynki założenia stopniowo zanikły. W latach 1988-1990 wieża została naprawiona i zadaszona.
Architektura
Wieża została wzniesiona na planie kwadratu o boku długości 8 metrów. Pierwotnie posiadała trzy piętra, lecz w drugiej połowie XV wieku została podwyższona o czwarte piętro do wysokości 17 metrów. Wzniesiono ją z nieobrobionego kamienia polnego oraz większych kwadr wzmacniających narożniki. Najwyższa kondygnacja została dobudowana z piaskowca.
Na parterze (właściwie suterenie, jako iż było częściowo pod poziomem gruntu) i na pierwszym piętrze sklepione kolebkowo pomieszczenia mogły być dostępne bezpośrednio z dziedzińca przez dwa portale: górny ostrołukowy i półokrągły dolny. Wejście na piętro zapewniały oryginalnie zewnętrzne schody, ponadto istniał również portal wejściowy na wysokości drugiego piętra. Miał on ostrołukową formę i prostokątną niszę na zwodzoną kładkę, dlatego musiał być połączony albo z chodnikiem w koronie muru obronnego albo z drewnianym gankiem.
Prawdopodobnie dwa najniższe, sklepione pomieszczenia pełniły funkcje gospodarcze, w odróżnieniu od mieszkalno – reprezentacyjnych pomieszczeń na drugim oraz trzecim piętrze, które pierwotnie rozdzielone były drewnianymi, płaskimi stropami i od piętra wzwyż połączone drewnianymi schodami. Pomieszczenie na czwartym piętrze zaopatrzono w kominek i nieistniejący już wykusz latrynowy od strony południowej, wychodzący nad pobliską fosę, natomiast izbę na drugim piętrze oświetlało okno z bocznymi kamiennymi ławami. Zewnętrzne obwarowania składały się z fosy zasilanej wodami stawu, usytuowanego na południe od wieży.
Stan obecny
Wieża od 2002 roku należała do prywatnych właścicieli, którzy po pięciu latach rozpoczęli jej gruntowną renowację. Niestety w 2009 roku zdecydowali się ją sprzedać i z tego powodu wszystkie naprawy zostały tymczasowo wstrzymane.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Anderle J., Brych V., Chotěbor P., Durdík T., Fišera Z., Procházka Z., Rykl M., Slavík J., Svoboda L., Úlovec J., Encyklopedie českých tvrzí, t. 2, Praha 2000.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Východní Čechy, t. VI, red. Z.Fiala, Praha 1989.
Strona internetowa cestyapamatky.cz, Lošany, Tvrze, Tvrze dochované.