Historia
Zamek został wzniesiony około trzeciej ćwierci XIII wieku, gdyż w 1281 roku pisał się z niego Vznata z Lomnicy. Jego potomkowie dzierżyli i rozbudowywali zamek przed ponad trzysta kolejnych lat. W XIV wieku urośli do miana jednej z ważniejszych morawskich rodzin szlacheckich z majatkami w Lomnicy, Tasově, Deblíně, Velkém Meziříčí, Křižanově i Náměšti. Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych XVI wieku Lomnice kupił Jan z Žerotina. Po nim Karol starszy z Žerotina na przełomie XVI i XVII stulecia dokonał pierwszych renesansowych przekształceń, kontynuowanych przez Oldřicha z Kounic od roku 1601. Doprowadziły one do zabudowania całych murów podzamcza i powiększenia zabudowy na zamku górnym oraz zabezpieczenia zewnętrznych obwarowań nowożytnymi bastionami. W 1662 roku rezydencję nabył Węgier Gabriel Serényi za którego dokonano barokowej przebudowy wnętrz i zewnętrznych elewacji. Ostatnie zmiany w wyglądzie zamku nastąpiły w XIX stuleciu podczas prób regotyzacji. Po drugiej wojnie światowej ród Serényi został wywłaszczony a zamek znacjonalizowany.
Architektura
Zamek zbudowano na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 44 x 38 metrów do którego przystawiono podzamcze o zwężającej się północno – zachodniej części. Mury zamku górnego posiadły 2,5 metra grubości i zostały wzmocnione trzema czworobocznymi wieżami, usytuowanymi we wszystkich narożnikach poza wschodnim. Wynikało to zapewne z faktu, iż cześć ta była najbezpieczniejsza z powodu wysokiej skarpy opadającej z tamtej strony. Najstarsza zabudowa mieszkalna stanęła na dziedzińcu, pomiędzy wieżami przy kurtynie południowej, choć jako pierwotne skrzydło mieszkalne podawana jest także w literaturze zabudowa po stronie północno – zachodniej, mieszcząca przejazd bramny. W połowie XV wieku od strony podzamcza skrzydło to zaopatrzono w wykusz kaplicy i duże ostrołukowe okna. Nawa kaplicy w okresie późnego gotyku otrzymała sklepienie sieciowe i ozdobne polichromie.
Podzamcze miało wymiary 56 x 44 metry. Przy jego północno – zachodnim narożniku usytuowano czworoboczną wieżę bramną o wymiarach 9 x 8,5 metra, a przy wewnętrznej ścianie muru po stronie południowo – zachodniej i południowej podłużny, zakrzywiony budynek, zapewne o gospodarczym charakterze.
Zewnętrzną strefę obrony stanowiła, otaczająca prawdopodobnie całe założenie, szeroka sucha fosa oraz ziemny wał, w koronie którego mógł znajdować się chodnik dla obrońców zabezpieczony drewnianą palisadą lub częstokołem. W XV wieku podzamcze oraz zamek główny otoczono wspólnym zewnętrznym, niskim murem. Równocześnie zmieniono wjazd na podzamcze. Przestała ku temu służyć pierwotna wieża bramna, a wjazd przesunięto do kurtyny południowej przed którą wysunięto krótkie przedbramie połączone z drewnianym mostem. Prowadził on do obwarowań o formie zbliżonej do barbakanu, gdzie droga wjazdowa skręcała na zachód i po kolejnym moście osiągała zewnętrzne przedbramie.
Stan obecny
Zamek z powodu licznych nowożytnych przekształceń zachował się w formie znacznie odbiegającej od średniowiecznego pierwowzoru. Jednym z nielicznych elementów o zachowanym oryginalnym wyglądzie jest elewacja zamku górnego od strony północno – zachodniej z ostrołukowymi oknami kaplicy i późnogotyckim wykuszem. Obecnie w zamku mieści się szkoła zawodowa.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.