Libčeves – kościół św Jana Chrzciciela

Historia

   Kościół św. Jana Chrzciciela został zbudowany około 1220-1230 roku w stylistyce późnoromańskiej. Na przełomie XIV i XV wieku powiększono go o późnogotyckie prezbiterium. Kolejne, już nowożytne przebudowy miały miejsce w drugiej połowie XVI i w XVIII wieku. W ich trakcie dostawiono północną zakrystię, południową kruchtę i założono nowy, barokowy hełm wieży.

Architektura

   Najstarsza, romańska część kościoła składała się z krótkiej, prostokątnej nawy i masywnej, czworobocznej wieży po stronie zachodniej. Wieżę ozdobiono kilkoma bazaltowymi blokami, które ułożono w przerywany kolorystyczny fryz i duży krzyż równoramienny na fasadzie zachodniej. Na lewo od niego umieszczono ciekawe małe, czwórolistne okienko, natomiast w elewacji południowej wieży usytuowano biforium, z ukośnie umieszczoną jedną z kolumienek. Nawę przepruto czterema półokrągłymi oknami: dwoma od północy i dwoma od południa.
   Do wnętrza kościoła prowadził od południa bogato zdobiony, późnoromański portal umieszczony w nawie – uskokowy, o profilowanej, lekko ostrołucznej już archiwolcie, z tympanonem wypełnionym dekoracją przypominającą połówkę słońca z siedmioma promieniami. Drugi portal utworzono po stronie północnej w trakcie gotyckiej przebudowy. Dodatkowo pierwotnie funkcjonował północny romański portal na wysokości pierwszego piętra wieży. Prowadził on do pomieszczenia przykrytego sklepieniem krzyżowym i otwarto zdobionym łukiem na nawę. Oryginalnie zapewne funkcjonowały tam empora. Na wyższe piętra wieży prowadziły schody umieszczone w grubości muru.
   W okresie gotyku do nawy dobudowano trójbocznie zamknięte prezbiterium, wzmocnione zewnętrznymi przyporami, pomiędzy którymi umieszczono duże, ostrołukowe okna. Wewnątrz prezbiterium zwieńczono sklepieniem sieciowym, a ściany ozdobiono malowidłami przedstawiającymi chrzest Chrystusa, czterech ewangelistów, Boga Ojca i aniołów. Żebra sklepienia osadzono na prostych, piramidalnych konsolach, spięto zaś tarczowymi i okrągłymi zwornikami. Romańska nawa posiadała płaski, drewniany strop.

Stan obecny

   Kościół posiada dziś romańską wieżę i nawę, choć ta ostatnia została mocno przekształcona w okresie nowożytnym (okna, wystrój wnętrza). Wtedy też założono barokowy hełm na wieżę, dostawiono kruchtę od południa i zakrystię od północy. Szczególnie cenna jest wieża z zachowanymi zdobieniami utworzonymi przez materiał budowlany o odmiennym kolorze, oraz z nietypowym, oryginalnym dwudzielnym przeźroczem na piętrze. W nawie przetrwał bogato zdobiony późnoromański portal południowy. Znaczną wartość ma również gotyckie prezbiterium, ze sklepieniem sieciowym pochodzącym jeszcze z epoki przedhusyckiej.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.

Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.