Historia
Zamek został zbudowany zapewne około połowy XIII wieku, jako iż po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawił się w 1264 roku, kiedy to wspomniany został Ruprecht z Nového Liebensteinu. Jego ród wraz ze śmiercią rycerza Jindřicha wymarł pod koniec XIII stulecia, a w 1298 roku Liebenstein kupił klasztor z Waldsassen. Gdy w 1346 roku okoliczne ziemie i wsie otrzymał w lenno chebski mieszczanin František Goswein, zamek znajdował się już w ruinie. Odbudowany przez Františka, dzierżony był następnie przez jego synów, którzy w drugiej połowie XIV wieku zaczęli zajmować się rozbojem. Z tego powodu król Wacław IV odebrał im Liebenstein i przekazał Johannowi z Leuchtenberka, landgrafowi bawarskiemu. W 1400 roku na krótko nowym właścicielem został Erhard Rudisch, a po jego śmierci w 1406 roku rycerska rodzina ze Sparneck.
W 1426 roku Liebenstein kupili Cedvicowie z Najperku z których w XV wieku powstała osobna gałąź Cedviców libštejnskich. Jeden z jej przedstawicieli, Jiří Cedvic z Libštejnu, pod słabymi rządami Władysława II zaczął parać się rozbojem i samowolnym egzekwowaniem ceł. Naraził się tym miastu Cheb, które w 1509 roku wysłało zbrojną wyprawę, która obległa i po czterech dniach zdobyła Liebenstein. Jiří i jego towarzysz Ondřej z Bachu uciekli przez staw do Bawarii, a siedemdziesięciu obrońców, w tym dwudziestu czterech szlachetnie urodzonych, trafiło do niewoli. Zostali później zwolnieni, gdy Jiří Cedvic obiecał zaprzestać rozbojów i wymuszeń. Ostatecznie zakończył on swe ciekawe życie w 1520 roku, ginąc z ręki mordercy. Zamek natomiast został naprawiony i dalej był własnością rodu Cedviców, którzy pod koniec XVI stulecia dokonali jego renesansowej przebudowy.
Po raz kolejny Liebenstein brał udział w działaniach militarnych w okresie wojny trzydziestoletniej, kiedy to w 1647 roku zdobyli go i zdewastowali Szwedzi. Został on naprawiony w 1719 i następnie przebudowany w stylistyce barokowej około roku 1755 i 1770. Przekształcenia te zmieniły nie tylko wnętrza i fasady dawnych budynków, ale i doprowadziły do zasypania fosy oraz zastąpienie starej gotyckiej kaplicy nowym kościołem św. Katarzyny. Kolejne modyfikacje przeprowadzono w 1800 roku. W 1912 Benno Cedvic sprzedał Liebenstein Leopoldowi Hauserovi, kończąc tym długi okres rządów Cedviców nad zamkiem. W 1945 roku majątek Hausera został skonfiskowany przez państwo.
Architektura
Zamek usytuowano na skalistym wzniesieniu o stromym zboczu od strony zachodniej. Z pozostałych kierunków warownię zabezpieczono półkolistą suchą fosą i ziemnym wałem. Obwód murów otrzymał w przybliżeniu owalny kształt (45×15 metrów), dostosowany do formy wzniesienia z dłuższą osią dziedzińca na linii północ – południe. W jego północnej części wzniesiono nie połączoną z murem, cylindryczną wieżę – bergfried o średnicy 7 metrów i wysokości około 21 metrów. Po przeciwnej stronie ulokowano podpiwniczony, piętrowy główny budynek mieszkalny, dość nietypowo sąsiadujący z bramą wjazdową. Około połowy XIV wieku zabudowa mieszkalna została powiększona o nowe skrzydło po stronie północno – zachodniej, oparte na skale i blisko przylegające do wieży cylindrycznej. Jego narożniki posiadały dwie niewielkie wieże, nie wiadomo jednak czy powstały od razu wraz z pałacem, czy zostały dodane w XV wieku.
Znacząca działalność budowlana miała miejsce na początku i w połowie XV wieku. W okresie tym rozbudowie uległo podzamcze, którego obwarowania wzmocniono dwoma czworobocznymi basztami po stronie wschodniej i jedną okrągłą na południowym zachodzie. W południowej części wzniesiona na nim została gotycka kaplica. Powiększono także stary pałac, dostawiając do niego krótkie skrzydło, służące zarazem za budynek bramny. Rozbudowa renesansowa z XVI wieku doprowadziła do połączenia obu starszych budynków, poprzez dostawienie nowego skrzydła zachodniego.
Stan obecny
Zamek zachował się do czasów współczesnych w zunifikowanej i ujednoliconej formie, którą nadały mu przebudowy barokowe i klasycystyczne. Praktycznie całkowicie zatracił średniowieczne cechy stylowe, choć ponad dachami wciąż widoczny jest XIII-wieczny bergfried. Do niedawna zaniedbany i dodatkowo zniszczony pożarem z lat 80-tych XX wieku, w ostatnim okresie został poddany gruntownej renowacji.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.