Historia
Brak jakichkolwiek informacji źródłowych o powstaniu i funkcjonowaniu zamku Leuchtenštejn. Z nielicznych śladów odkrytych na zamkowym wzgórzu oraz z porównań z innymi pobliskimi warowniami można domniemywać, iż został zbudowany pod koniec XIII wieku przez biskupów wrocławskich, a przestał funkcjonować najpóźniej pod koniec XIV stulecia. Prawdopodobnie miał on chronić nieodległe kopalnie cennych kruszców. Wiadomo, iż w 1263 roku biskup wrocławski Tomasz I wiódł spór o dziesięciny z nowo skolonizowanego terytorium na granicy kasztelani otmuchowskiej, gdzie zasadzono wieś „Lichtenberc”. O tej samej miejscowości, należącej do biskupstwa wrocławskiego, wspominano także w latach 1268 i 1290 pod nazwami Lichenberch, Lichtenbark i Lytenbergk. Wreszcie rejestr wrocławski z 1420 roku wspomina o opuszczonej w górach wsi „Leuchtenberg”. Jedyne w pełni potwierdzone źródło (urbarz złotogórski), które na pewno odnosi się do zamku, pochodzi dopiero z 1687 roku, jednak w tym czasie Leuchtenštejn był już od dawna uznawany za opuszczoną ruinę.
Architektura
Niewielki zamek o wymiarach 50 x 45 metrów zbudowano na niezbyt wysokim wzniesieniu na północno-zachodnim zboczu Biskupiej Kopy. Nie była to lokalizacja zbyt dogodna, gdyż zamek znacznie przewyższało wzniesienie na południowym – wschodzie. Z wyjątkiem strony zachodniej, gdzie wzgórze opada stromo w dolinę, zamek otoczono półkolistą w planie fosą i ziemnym wałem o szerokości u podstawy około 4 metrów. Szerokość taką posiadał w części czołowej, wschodniej, która była najbardziej masywna, podobnie przekop był węższy i płytszy na północy i południu, a najszerszy od wschodu.
Umieszczony od wschodu wjazd prowadził przez drewniany most nad przekopem, a następnie przez mur obronny o grubości 1,5 metra. W bezpośrednim sąsiedztwie bramy, na północ od niej, przy murze usytuowano prostokątny w planie budynek, dwu lub trójprzestrzenny, którego zewnętrzna ściana tworzyła wyraźne załamanie w murze, wystając w stronę przekopu. Na południe od bramy, na odrębnym spłaszczonym wzniesieniu o wymiarach 27 × 18 metrów (prawdopodobnie otoczonym osobnym obwodem muru), stała cylindryczna wieża – bergfried o średnicy zewnętrznej około 8 metrów i wewnętrznej jedynie około 2 metrów. Jej rolą było zabezpieczanie bramy wjazdowej, ochrona wschodniego przedpola zamku oraz służenie jako miejsce ostatecznej obrony. Drugi budynek, być może główną rezydencję mieszkalną, wzniesiono przy murze po stronie południowej, natomiast w północnej części zamku spodziewać się można zabudowy pomocniczej i gospodarczej, najpewniej lekkiej konstrukcji drewnianej lub szachulcowej. Budynek mieszkalny, co charakterystyczne nie był usytuowany w najwyższym miejscu, obok wieży – bergfriedu, lecz nieco bardziej po stronie zachodniej, tak iż otoczona osobnym murem wieża, wraz z niewielkim dziedzińcem, funkcjonować mogła jako samodzielne stanowisko obrony.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Jedyne większe relikty to dolne partie cylindrycznej wieży i ślady dawnej fosy. Wstęp na teren Leuchtenštejnu jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Kouřil P., Prix D., Wihoda M., Hrady českého Slezska, Brno – Opava 2000.