Historia
Zamek Lamberk (pierwotnie zwany Langenberg, czyli Długie wzgórze lub Długi zamek) został wzniesiony około 1370 roku przez ród Miroslavskich z Knínic, prawdopodobnie w związku z budową, położonego zaraz po drugiej stronie rzeki, Nowego Zamku Sedlec. Fundatorem był Jaroslav z Knínic, który w 1364 roku sprzedał Knínice, a otrzymane pieniądze inwestował w budowę swej nowej siedziby. Po 1376 pisał się już z Lamberka.
Najbardziej znanym synem Jaroslava był Jan Sokol z Lamberka, sławny najemnik przedhusyckiego okresu, obrońca Znojma przed armią króla Węgier Zygmunta i austriackiego księcia Albrechta IV w 1404 roku, a także dowódca oddziałów czeskich walczących po stronie polsko-litewskiej w bitwie pod Grunwaldem. W 1410 roku w oddziale Jana Sokola znajdował się jego wieloletni przyjaciel, późniejszy husycki bohater, Jan Žižka. Po zwycięstwie Polaków Jan brał udział w zdobywaniu zamków krzyżackich, za co w nagrodę został obdarzony przez króla Radzyniem Chełmińskim. Pod Malborkiem w imieniu króla prowadził rozmowy z najemnikami czeskimi w służbie krzyżackiej w sprawie poddania krzyżackiej stolicy. Doszło nawet do porozumienia, lecz pomysł zdobycia twierdzy za pomocą przekupstwa został odrzucony przez radę królewską. Jan Sokol zmarł jeszcze w 1410 roku po uczcie wydanej przez króla Władysława Jagiełłę w domu jednego z toruńskich mieszczan. Przyczyną śmierci było prawdopodobnie zatrucie po spożyciu ryb, choć plotkowano także i o o celowym otruciu. Zamek Lamberk po zgonie Jana przejął jego brat Vaněk, rycerz-rozbójnik, który dokonywał najazdów na Czechy i Śląsk. Po wojnach husyckich zamek przejął Jan Komorowski, ale wkrótce warownia została zniszczona, najpewniej około 1440 roku w trakcie jednej z wypraw przeciwko raubritterom. W 1459 roku zamek opisywano jako zrujnowany i opuszczony.
Architektura
Zamek został zbudowany na cyplu w dolinie rzeki Oslavy, która opinała zamkowe wzgórze ciasnym zakolem. Strome skarpy zabezpieczały go zwłaszcza od wschodniej strony, gdzie prawie prostopadle opadały do rzeki. Jedyna droga dojazdowa do zamku mogła być poprowadzona od południa, w miejscu gdzie meandry rzeki zakręcały w przeciwnych kierunkach. Następnie skręcała na wschód i bokiem doliny podążała w kierunku Březníka. Pod skalnym blokiem na którym być może znajdowały się już jakieś obwarowania, droga wjazdowa przecinała poprzeczny przekop o szerokości jedynie 8 metrów, ale za to o znacznej głębokości aż 7 metrów. Następnie osiągała wąską półkę pomiędzy skałami a klifem nad rzeką. Tą naturalną bramę być może strzegła przed wejściem konstrukcja o wieżowym charakterze. Mniej więcej środek cypla zajmował pagórek o szerokości 15 i długości 45 metrów na którym usytuowano rdzeń zamku. Jego głównym elementem był budynek mieszkalny, którego wschodnie ściany przylegały do nadrzecznej skarpy. Na krótszych bokach oraz od strony zachodniej zabezpieczał go wąski parcham do którego wiodła brama wjazdowa. Dolny, bardzo wąski dziedziniec pod rdzeniem zamku od północy zamknięty był grubym murem o szerokości 2,5 metra. Przebito w nim małą furtę wiodącą ku rzece.
By wzmocnić obronę zamku, około 200 metrów przed nim, na wysokości przewyższającej poziom warowni o 50-60 metrów, usytuowano wysunięte w przedpole obwarowania. Miały one rozmiar 9×5 metrów, a od grzbietu wzgórza odcięte były przekopem o szerokości 12,5 metra.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Widoczne są jedynie: częściowo wyciosana w skale droga dojazdowa, relikty murów i charakterystyczny kopiec w miejscu dawnego rdzenia zamku. Wstęp na jego teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.