Historia
Pierwszy kościół Wniebowzięcia Panny Marii w Krupce został wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, a po raz pierwszy wzmiankowany był w źródłach historycznych w 1331 roku jako świątynia parafialna. W 1429 roku został zniszczony podczas husyckiego ataku na miasto i ponownie spłonął w 1479 roku. Po tej dacie rozpoczęła się budowa nowego kościoła, pozostawiono jednak prezbiterium dawnej świątyni, służące od tamtego momentu za boczną kaplicę. Budowę nowego kościoła zakończono w 1488 roku.
Gotycki kościół przetrwał do okresu wojny trzydziestoletniej, kiedy to w 1633 roku zniszczyły ją wycofujące się wojska saskie. Naprawy przeprowadzono w latach 1672-1688, zaś w 1733 roku dobudowano przed głównym wejściem schody. Ostatnie większe prace przy kościele, związane z jego regotyzacją, miały miejsce w 1911 roku. Po 1945 roku budynek przez długi czas był opuszczony i zdewastowany. Pierwsze naprawy miały miejsce na początku lat 70-tych XX stulecia.
Architektura
Kościół ze schyłku XV wieku był budowlą gotycką, bezwieżowa, jednonawową, z prezbiterium zamkniętym wielobocznie, zorientowanym nietypowo na stronę południową. Było to spowodowane ukształtowaniem terenu, bowiem kościół wzniesiono wzdłuż głównej drogi przebiegającej przez osadę na linii północ – południe, która od wschodu i zachodu ograniczona była wzgórzami. Prezbiterium nie zostało wyodrębnione zewnętrznie z bryły kościoła, której elewacje wzmocniono licznymi, wysokimi przyporami. Od strony południowo – wschodniej do kościoła przylgnęło trójbocznie zamknięte prezbiterium starszego kościoła, po rozbudowie służące jako boczna kaplica. Znalazło się ono pod nietypowym kątem, wynikającym z tego, iż pierwszy kościół orientowany był na linii wschód – zachód.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się gotycka bryła kościoła z XV wieku, dostawiona do prezbiterium starszego kościoła, przez co całość tworzy dość unikalną kompozycję w krajobrazie miasteczka. Powyżej zachowała się jeszcze wolnostojąca, drewniano – murowana dzwonnica z pierwszej połowy XV wieku, kilkukrotnie naprawiana i przebudowywana w okresie nowożytnym. Kościół za sprawą renowacji z pierwszej połowy XX wieku od strony zewnętrznej posiada dziś gotycką formę, choć nie zachowały się maswerki okienne, a na kalenicy pozostawiono nowożytną wieżyczkę na sygnaturkę. Wnętrze w większości pozostawiono w stylistyce barokowej (między innymi empora, kasetonowy strop).
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. II, Praha 1978.