Historia
Pierwsza historyczna wzmianka o pobliskich wioskach Kuroslepy i Březník pochodzi z 1349 roku, kiedy były własnością Ješeka z Náchoda. Sam zamek został wspomniemy w dokumencie z 1367 roku, dlatego przyjmuje się, iż powstał około połowy XIV wieku. Syn Ješeka o tym samym imieniu sprzedał po 1387 roku majątek Kraví Hora rodzinie Šelmberków (braciom Jindřichowi i Přibíkowi), choć panowie z Náchoda używali jeszcze przez pewien czas dawnego przydomku odnoszącego się do zamku Kraví Hora.
W okresie walk i niepokojów z początku XV wieku garnizon zamku zasłynął licznymi napaściami i rabunkami. Głośnym echem odbił się zwłaszcza napad na benedyktyński klasztor w Třebíč. Doprowadziło to do oblężenia zamku przez wojska miejskie Znojma w 1409 roku, które najwyraźniej nie odniosło sukcesu, skoro łupieski proceder kwitł aż do wojen husyckich. Po Šelmberkach zamek i wieś Březník dzierżył Jan Komorovský. Z Březníka pisał się on w 1437 roku. Prawdopodobnie niedługo później, w 1440 roku, zamek został zniszczony w trakcie kampanii Morawian przeciwko rozplenionym bandom łupieżców.
Architektura
Zamek został zbudowany na lewym brzegu rzeki Oslava, wysoko nad jej korytem. Było to niewielkie założenie o nieregularnym kształcie o wymiarach około 57 x 50 metrów, dostosowanym do formy wzniesienia. Z tego powodu część wschodnia zamku posadowiona była wyżej niż część zachodnia. Z wyjątkiem południowej strony, opadającej ostrymi skarpami w dolinę Chvojnice, zamek był otoczony ziemnymi wałami i suchą fosą.
Wjazd prowadził od strony północno – zachodniej przez nieznane bliżej obwarowania, być może mające formę przedbramia. Po przebyciu długiego aż na 14 metrów mostu, przerzuconego ponad suchą fosą, osiągało się niewielkie podzamcze. Chronione było ono czworoboczną wieżą, umieszczoną po stronie południowo – zachodniej i prawie całym obwodem wysuniętą poza kurtynę muru. Jej wymiary w planie wynosiły 9,5 x 6,6 metrów. Na dziedzińcu podzamcza, na prawo od bramy stał bliżej nie rozpoznany budynek po którym odkryto piwnicę. Do dolnej części zamku przylegały dwa parchamy: wąski od strony południowo – wschodniej oraz drugi od południowego – zachodu na stopniu podwyższenia terenu. Usytuowana była na nim studnia lub zbiornik na wodę deszczową, przez niego prowadziła również droga na górną część zamku.
Wschodni, najwyżej położony rdzeń zamku o wymiarach 50 x 26 metrów składał się z cylindrycznej wieży głównej i prostokątnego domu mieszkalnego. Wieża miała średnicę zewnętrzną 11,5 metra, a wewnętrzną 5,5 metra, co pozwala przypuszczać, iż poza obroną bramy i drogi dojazdowej, pełniła także funkcję mieszkalną. W dolnej partii otaczał ją mur o szerokości 2,5 metra, zespolony z kurtyną północną i najpewniej mieszczący chodnik dla obrońców. Dom mieszkalny prawdopodobnie posiadał trzy pomieszczenia w przyziemiu.
Zamek był ciekawą budowlą ponieważ posiadał elementy dość archaiczne jak na połowę XIV wieku – wieża główna (bez znaczenia czy była mieszkalna, czy o funkcji bergfriedu), lecz także nowoczesne, jak na ówczesne warunki metody obrony – wysuniętą poza obwód wieżę na podzamczu flankującą fosę oraz trójboczne występy na wałach ziemnych i przy przedbramiu.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowała się połowa dolnej partii cylindrycznej wieży głównej, pozostałości muru obronnego podzamcza i narożnik czworobocznej wieży po stronie zachodniej. Wstęp na teren gęsto zarośniętych lasem ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.