Historia
Kościół św. Kunegundy w Kostelcu pod Jihlavą został wzniesiony w pierwszej połowie XIII wieku, na miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni. Około trzeciej ćwierci XIII wieku doszło do pierwszej, gotyckiej przebudowy, w trakcie której wzniesiono nowe prezbiterium i zakrystię. W drugiej połowie XVII wieku założono barokowe sklepienie w nawie oraz zburzono średniowieczną zakrystię, która została zastąpiona przez nową, większą. W 1803 roku przystąpiono do gruntownej przebudowy, mającej na celu powiększenie kościoła dla zwiększającej się ilości parafian. W tym celu zburzono zachodnią fasadę i zbudowano przy niej kwadratowy budynek o barokowej stylistyce. Ostatnia przebudowa miała miejsce w 1898 roku, kiedy to dzwonnica została przeniesiona nad zachodnią fasadę kościoła.
Architektura
Kościół został zbudowany na wzniesieniu, pierwotnie chronionym ziemnym wałem. Oryginalna późnoromańska budowla składała się z prostokątnej nawy o płaskim, drewnianym stropie, zakończonej od wschodu półkolistą apsydą. Portal wejściowy do niewielkiego wnętrza usytuowano po stronie południowej. Otrzymał on formę łączącą przemijający wówczas styl romański i nadchodzący gotyk. Oflankowany został włożonymi w uskoki kolumienkami, osadzonymi na kolistych bazach i czworobocznych cokołach, oraz zwieńczonymi kielichowatymi głowicami i impostami. Nad nimi założono profilowaną, ostrołuczną już archiwoltę.
W trzeciej ćwierci XIII wieku usunięto półkolistą apsydę, którą zastąpiło gotyckie, trójbocznie zamknięte prezbiterium, o zbliżonej szerokości do nawy, ale nieco niesymetrycznie dostawione. Po jego północnej stronie dobudowana została także zakrystia. Wewnątrz kościoła nową część prezbiterialną i starą część nawową prawdopodobnie rozdzieliła arkada tęczy. Nad prezbiterium zastosowano sklepienie sześciodzielne, z żebrami spiętymi zwornikiem – rozetą i opuszczonymi we wschodnim zamknięciu za pomocą obłych służek aż do posadzki. Wyżej, na piramidalnych wspornikach, podwieszono jedynie dwa żebra zachodnie. W północną ścianę wstawiono ozdobną półkę zwieńczoną łukiem w ośli grzbiet.
Stan obecny
Kościół św. Kunegundy nie uniknął nowożytnych przekształceń. Te najbardziej drastyczne doprowadziły do wyburzenia zachodniej ściany korpusu, arkady tęczy oraz zakrystii. Kolejne spowodowały powiększenie i zmodernizowanie większości okien, a także zamurowanie jednego, w ścianie wschodniej, na osi kościoła. Przetrwał romańsko – gotycki portal południowy, sklepienie wraz ze służkami w części prezbiterialnej oraz gotyckie armaria. W ostatnich latach wnętrze kościoła poddano renowacji.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Strona internetowa hrady.cz, kostel sv. Kunhuty.