Komberk – zamek

Historia

   Pierwsza wzmianka o Komberku w źródłach pisanych pojawiła się w 1313 roku, kiedy to jego nazwę wykorzystał w predykacie niejaki Ojíř z Komberka, prawdopodobnie członek rodziny Drslaviców. Około 1340 roku zamek wraz z przynależącymi do niego młynami i stawem kupili premonstratensi z klasztoru Teplá, lecz już w 1367 roku właścicielem Komberka był Ctibor ze Švamberka, od którego niedługo później zamek przejęli zakonnicy z klasztoru w Kladrubach. Jako benedyktyński majątek Komberk został w 1420 roku zniszczony przez husytów.
   Do odbudowy zamku przyczynił się w latach 20-tych XV wieku Vilém z Nečtin, lecz nie zachował go zbyt długo i po zakończeniu wojen husyckich sprzedał panom z Gutštejna. Przedstawiciele tego możnego rodu nie mieszkali na stałe na zamku, ale utrzymywali go i posiadali w Komberku garnizon wojskowy. Zbrojni nie uchronili jednak budowli w 1478 roku przed zajęciem przez wojska Jana Planknara z Kynšperka, przeciwnika Buriana z Gutštejna. Możliwe, iż położony na uboczu ważnych szlaków i zrujnowany zamek został już wówczas porzucony. Jeśli był zamieszkiwany, to nie przywiązywano do niego większej wagi i nie prowadzono przy nim znaczniejszych prac budowlanych. W 1558 roku Komberk wspomniany został w źródłach pisanych jako opuszczony.

Architektura

   Zamek Komberk wznosił się na cyplowato wysuniętej krawędzi wzgórza, po stronie zachodniej opadającej stromymi stokami ku strumieniowi Čeminskiemu. Również po stronie północnej i południowej wysokie zbocza zapewniały dobry poziom ochrony, natomiast na wschodzie najwyższa część wzniesienia łagodnie opadała ku niewielkiej przełęczy, której teren wykorzystany został pod budowę podzamcza o wymiarach około 80 x 60 metrów. Jego ochronę z trzech stron zapewniała sucha fosa i ziemne obwałowania.
   Zamek górny, najważniejsza, rezydencjonalno – reprezentacyjna, najlepiej chroniona partia założenia, usytuowany był w najwyższym punkcie terenu. Część ta składała się z obwodu muru obronnego o wydłużonym na linii północ – południe kształcie, wydzielającego na skalistym podłożu stosunkowo wąski dziedziniec. W północnej części dwie kurtyny łączyły się z budynkiem mieszkalnym, natomiast w południowo – zachodnim narożniku z cylindryczną wieżą główną, której obwód w całości umieszczony był na terenie dziedzińca i nie wystawał przed mur obronny. Wieża z pewnością pełniła funkcję bergfriedu, budowli wykorzystywanej jako miejsce ostatecznego schronienia, dominującej nad bramą i całym założeniem.
   Po zachodniej i południowej stronie rdzenia zamku, na stoku wzniesienia, zewnętrzny mur obronny tworzył parcham. Przypuszczalnie oddzielony był on poprzecznymi ścianami od podzamcza po stronie wschodniej. Mogła być poprowadzona nim droga dojazdowa do portalu bramy zamku górnego. Na zewnętrzny mur parchamu nawiązywać mogły mury podzamcza, obejmujące spory, zbliżony do czworoboku dziedziniec ze ściętym narożnikiem północno – wschodnim. Zabudowa podzamcza zapewne w większości była drewniana lub szachulcowa. Większy budynek znajdować się mógł przy murze w północnej części dziedzińca.

Stan obecny

   Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Widoczne są jedynie pozostałości ziemnych obwarowań podzamcza, w postaci rowu i wału. Na terenie zamku górnego wyróżnia się równo przyciosana skała, w miejscu gdzie znajdowała się najniższa kondygnacja budynku mieszkalnego. Wstęp na teren dawnego zamku jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.
Třísková J., Hrady v majetku církevních institucí a jejich úloha ve středověku a novověku, Plzeň 2018.