Historia
Zamek Koberštejn prawdopodobnie został wzniesiony pod koniec XIII wieku, w celu ochrony kopalń złota wokół Gór Złotych. Był także budowlą graniczną, chroniącą wjazdu na teren biskupstwa wrocławskiego przez dolinę Czarnej Opawy, na którą zamek miał dobry widok. Fundatorem Koberštejnu mógł być wojewoda opawski Mikuláš I, biskup wrocławski, książę wrocławski, lub książę Bolko Świdnicki, który na pobliskich terenach po 1290 roku angażował własne środki i siły.
W 1335 roku król czeski podporządkował sobie miejscowych książąt, przy czym Koberštejn najpewniej należał wówczas do Mikołaja II opawskiego. Przypuszcza się, iż w jego czasach został wyremontowany, a być może także i rozbudowany. Po śmierci Mikołaja w 1365 roku ziemie opawską rozdzielono pomiędzy jego czterech synów, choć władcą zwierzchnim przez krótki czas stał się Przemek I. Pod jego panowaniem Koberštejn nie stanowił ośrodka miejscowych dóbr, a więc nie utrzymywali go mieszkańcy okolicznych wsi. Na zamku nie prowadzono żadnej kancelarii, a stała załoga zapewne była nieduża, co stało się powodem nie występowania Koberštejna w ówczesnych dokumentach. Jego funkcja obronna mogła ulec zmniejszeniu po 1335, gdy wszyscy książęta stali się lennikami władców czeskich.
Kres funkcjonowania zamku prawdopodobnie nastąpił w XV wieku, albo w okresie wojen husyckich, albo podczas walk Macieja Korwina o koronę czeską. Podobno w końcowym okresie był wykorzystywany przez raubritterów – rycerzy rozbójników. Nie został wspomniany w źródłach pisanych, za wyjątkiem późnego urbarza z 1687 roku, w którym wspomniano opuszczoną ruinę Koberštejn.
Architektura
Zamek wzniesiono na znacznej wysokości 912 metrów n.p.m. na skalnym cyplu górującym 210 metrami nad doliną Czarnej Opavy, dającym mu ochronę dzięki stromym urwiskom od zachodu, północy i wschodu. Drogę dojazdową od południa zabezpieczono podkowiastym przekopem i ziemnym wałem, za którymi ulokowano niewielkie podzamcze.
Brama na górną część zamku flankowana była cylindryczną wieżą – stołpem (bergfriedem) o średnicy 10 metrów i zabezpieczona murem obronnym. Wieżę usytuowano w najwyższym punkcie terenu, na skalnej formacji w północnej części cypla. Stamtąd kontrolować mogła ona nie tylko bramę wjazdową do zamku, ale i całą jego bliską okolice oraz drogę do zamku pnącą się z doliny po stronie północnej. Jej wnętrze w dolnej partii prawdopodobnie było owalne, z kamiennymi schodami przystawionymi do wewnętrznego lica. Po północnej stronie malutkiego dziedzińca, ulokowanego pod skalistą częścią cypla, usytuowano bliżej nie rozpoznany budynek mieszkalny lub bramny o wymiarach w planie 8,5 x 8,5 metra. Wjazd do dolnej części zamku chroniony był kamiennym murem obronnym z cylindryczną wieżą przy dolnej bramie. Mur ten z grubsza półkolistym łukiem odcinał poszerzoną część cypla od reszty terenu. Poprzedzony był wspomnianym powyżej przekopem o szerokości 13-28 metrów i głębokości od 4 do 10 metrów, ponad którym musiał być przerzucony drewniany most.
W drugim etapie rozbudowy zamku, około XIV – XV wieku, być może z powodu bliżej nieznanych zniszczeń lub, co bardziej prawdopodobne, z powodu problemów statycznych, przebudowana została wieża główna, którą po oderwaniu południowo – zachodniego fragmentu obniżono i przedłużono ku południowi, stapiając ze starszym, kwadartowym budynkiem pod wieżą. W efekcie powstał wydłużony budynek mieszkalny o długości około 20-23 metrów.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowały się ruiny stołpu o maksymalnej wysokości dochodzącej do 9 metrów. Dostęp do nich możliwy jest z dwóch stron. Pierwsza, krótsza trasa (3 km) prowadzi niebieskim szlakiem z Horní Údolí. Druga, nieco dłuższa trasa prowadzi czerwonym szlakiem od wsi Rejvíz. Ze szczytu przy dogodnej pogodzie rozciąga się wspaniała panorama na pasmo górskie Jesionika.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Čep M., Edelstein i Koberstein – funkcje i znaczeni zamków biskupów wrocławskich na obecnym pograniczu polsko – czeskim dawnego księstwa nyskiego [w:] Nyskie fortyfikacje na przestrzeni dziejów, red. P.Szymkowicz, B.Kozak, Nysa 2010.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Kouřil P., Prix D., Wihoda M., Hrady českého Slezska, Brno – Opava 2000.