Historia
Kościół św. Wacława zbudowany został w XIV wieku, przy czym pierwsza wzmianka źródłowa o nim pojawiła się w 1399 roku. W 1457 roku został przejęty przez franciszkanów. którzy działali przy nim do 1478 roku. W 1550 roku opat Jan z Milevska dopuścił grzebanie wszystkich mieszkańców na przykościelnym cmentarzu, choć do jego poświęcenia doszło dopiero w 1576 roku. Na początku XVII wieku zaniedbany już kościół naprawili jezuici, lecz wkrótce potem został on spalony na początku wojny trzydziestoletniej, w 1618 roku, przez żołnierzy którym nie udało się zdobyć miasta. Odbudowę przeprowadzono trzy lata później. Ponownie zniszczenia przyniósł wielki pożar miasta z 1801 roku, po którym naprawy przeprowadzono w 1816 roku.
Architektura
Kościół zbudowany został jako świątynia nieorientowana (z lekkim odchyleniem prezbiterium ku północy), jednonawowa z węższym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium i czworoboczną, a wyżej ośmioboczną wieżą po stronie przeciwnej. Przy wzmocnionym zewnętrznymi przyporami prezbiterium usytuowano zakrystię. Elewacje nawy i wieży pozostawiono gładkie, nie rozdzielone szkarpami.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczono sklepieniem krzyżowo – żebrowym ponad prostokątnym przęsłem zachodnim oraz sklepieniem sześciodzielnym nad wschodnim zamknięciem. Gruszkowe w przekroju żebra opuszczono na służki, osadzone na konsolach o kształcie obróconych stożków oraz spięto okrągłymi zwornikami. Oświetlenie prezbiterium zapewniały duże, ostrołukowo zamknięte okna z gotyckimi dwudzielnymi maswerkami. W ścianę południową wstawiono podwójne sedilia, z wnęką o sfazowanym ościeżu, zamkniętą dwoma półkolistymi arkadami osadzonymi na wsporniku i wypełnionymi trójliściami.
Nawę oddzielono od prezbiterium ostrołuczną, bogato profilowaną arkadą tęczy. Pierwotnie przykryta była ona drewnianym, płaskim stropem, a światło słoneczne wpuszczały do niej dużo mniejsze niż w prezbiterium, wąskie, także ostrołuczne, obustronnie rozglifione okna. Wejście do nawy w średniowieczu prowadziło od strony północnej.
Stan obecny
Kościół zachował średniowieczne mury obwodowe nawy, prezbiterium, wieży i zakrystii, jedynie obok wieży znajduje się kaplica z XIX wieku. Wewnątrz prezbiterium przetrwało oryginalne sklepienie, natomiast w nawie znajduje się obecnie nowożytne sklepienie osadzone na wtórnie wstawionych pilastrach. Z pierwotnych detali architektonicznych zachowały się podwójne sedilia w prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Novák J., Soupis památek historických a uměleckých v Království českém, ročník 14, politický okres jindřicho-hradecký, Praha 1901.
Umělecké památky Čech, red. E.Poche, t. I, Praha 1977.