Historia
Kościół św. Stanisława został zbudowany na północnym krańcu głównego rynku Jemnic w trzeciej ćwierci XIV wieku. W latach 80-tych XVI wieku dokonano jego gruntownej, renesansowej przebudowy, w trakcie której został przekształcony z budowli bazylikowej na halową. Dobudowano wówczas także południową kruchtę przy nowym wejściu, a wewnątrz wstawiono empory. W 1725 roku powstała kaplica św. Józefa, w 1811 roku wybudowano oratorium nad zakrystią, a w 1846 roku przekształcono elewacje budowli oraz podwyższono wieżę.
Architektura
Pierwotny gotycki kościół był orientowaną względem stron świata, trójnawową budowlą z bazylikowym korpusem i z trójbocznie zamkniętym prezbiterium po stronie wschodniej. Po stronie północnej usytuowano, niższą niż obecnie, czworoboczną wieżę, a po stronie południowej zakrystię, oryginalnie jednokondygnacyjną.
Elewacje zewnętrzne prezbiterium wzmocniono uskokowymi przyporami, pomiędzy którymi umieszczono wąskie a zarazem wysokie, rozglifione okna z dwudzielnymi maswerkami. Jedynie szersze okno wschodnie na osi kościoła wyróżniono maswerkiem trójdzielnym. Korpus nawowy, zakrystię i wieżę pierwotnie także oświetlały okna ostrołuczne, choć dużo niższe od tych w prezbiterium.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczono nad dwoma przęsłami prostokątnymi sklepieniem krzyżowo – żebrowym, oraz sklepieniem sześciodzielnym którym przykryto wschodnie zamknięcie prezbiterium. Klinowe w przekroju żebra złączono zwornikami z rzeźbioną głową Chrystusa, gołębicą i jagnięciem. Na ściany opuszczono je pojedynczymi i zgrupowanymi w wiązki służkami, podchwyconymi we wschodnim zamknięciu drobnymi wspornikami (jeden z nich otrzymał formę figuralną, ale inne ozdobiono motywami roślinnymi). Od nawy prezbiterium oddzielono ostrołuczną arkadą tęczy o obustronnym sfazowaniu.
Stan obecny
Do czasów współczesnych gotycki charakter kościoła zachowało prezbiterium, południowa ściana nawy, zakrystia oraz częściowo wieża, na elewacjach której przetrwały okna ostrołukowe i zakończone trójliściem. Kościół jest dostępny podczas nabożeństw w niedziele i soboty, natomiast wieża z galerią widokową jest dostępna po uzgodnieniu z administratorem kościoła. Naprzeciw zachodniej fasady kościoła znajduje się muzeum miejskie z ekspozycjami na temat lokalnej historii.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Líbal D., Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek, Praha 2001.
Strona internetowa farnostjemnice.cz, Historie. Obec Jemnice.
Strona internetowa hrady.cz, kostel sv. Stanislava.