Historia
Najstarsza wzmianka o zamku, zawarta w przydomku Bočka z Obřan, dworzanina czeskich królów i burgrabiów znojemskich, pochodzi z 1249 roku. Być może w 1304 roku został on spalony przez Kumanów wraz z okoliczną ludnością, która szukała w nim schronienia. Od 1316 roku zamek był już własnością Jindřicha z Lipy, który rozpoczął długi okres rządów panów z Lipy w Jarosławicach. Dopiero w 1447 roku Pertold z Lipy sprzedał zamek Achaciovi Finkenheymerovi, a ten w 1466 roku Štěpánowi Eytzinger. Jego następca Michał z Eytzing wiódł o Jaroslavice spór z morawskimi stanami, musiał go nawet zbrojnie zdobywać i następnie odbudowywać ze zniszczeń.
W drugiej połowie XVI wieku kolejny z właścicieli Jaroslavic, hrabia Scipio z Archu, rozpoczął gruntowną renesansową przebudowę, przekształcając dawne średniowieczne zabudowania w nowożytne, czteroskrzydłowe założenie. Na początku XVII wieku Jaroslavice były dwukrotnie niszczone: w 1601 roku przez wojska Adolfa z Althanu oraz w 1619 roku przez cesarskie wojska generała Dampierra. Z powodu udziału w powstaniu, ówczesny właściciel zamku, Volf Dětřich z Althan czasowo utracił go w wyniku konfiskaty, choć jego ród zdołał zachować Jaroslavice niemal do końca XVIII stulecia. W okresie tym doszło do kolejnych, tym razem barokowych przekształceń zabudowy zamku. Ostatnim prywatnym właścicielem przed II wojną światową był hrabia August von Spee. Po wojnie zamek został znacjonalizowany i zaczął służyć jako magazyn i spichlerz, co doprowadziło do znacznej dewastacji zabytku.
Architektura
Zamek wzniesiono na szczycie wzniesienia, zabezpieczającego warownię stromymi zboczami, szczególnie od północy i wschodu. Jego pierwotny układ jest słabo rozpoznany z powodu późniejszych, gruntownych przekształceń. Zapewne miał dość regularny, zbliżony do prostokąta kształt i dwuczęściowy układ z zamkiem górnym i podzamczem. Prawdopodobnie najstarszym murowanym i głównym elementem zabudowy była czworoboczna wieża o wymiarach zewnętrznych 8,8 x 7 metrów, której fundamenty odkryto w trakcie badań archeologicznych. Jej przestrzeń wewnętrzna wynosiła 5 x 3,2 metry, co wraz z jej usytuowaniem z dala od bramy świadczyć może o funkcji mieszkalnej. Pozostała zabudowa jest dość różnie rekonstruowana, nie jest pewne nawet czy podzamcze mieściło się po stronie północnej czy południowej. Całość zapewne była odgrodzona od południa i zachodu rowem, ponad którym przerzucono drewniany most.
Stan obecny
Do czasów współczesnych pierwotny zamek w zasadzie nie zachował się, został on gruntownie przekształcony w trakcie nowożytnych prac budowlanych. Co więcej w wyniku wieloletnich zaniedbań komunistycznych władz rezydencja jest dziś strasznie zaniedbana i opuszczona. Podobno miejscowi urzędnicy poszukują prywatnego inwestora, który zainwestowałby w odnowę zabytku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.