Hrádek u Purkarce – zamek Karluv Hrádek

Historia

   Zamek Karola, czyli Karluv Hrádek, pierwotnie zwany Karlshaus, po raz pierwszy wspomniano w źródłach historycznych w 1357 roku. Zbudowany został przez cesarza Karola IV, bardziej jako letni dwór myśliwski, niż budowla obronna. Krótko po powstaniu stał się on źródłem konfliktu władcy z możnym rodem Rožmberków, którzy władali okolicznymi ziemiami i uzurpowali sobie także prawo do terenów na których wzniesiono zamek. W 1364 pojawił się w źródłach jedyny znany burgrabia Karlshaus, Petr z Nasavrk, opiekujący się budowlą w czasie nieobecności władcy. Już po 1370 roku wszelkie informacje o zamku zanikły, prawdopodobnie został on porzucony w okresie panowania Wacława IV, a najpóźniej w okresie wojen husyckich.

Architektura

   Zamek wzniesiono na zboczu wzniesienia, na wschodzie opadającego do doliny rzeki Wełtawy. Jako iż jego formę dostosowano do kształtu wzgórza, miał on kształt nieregularny, nieco zbliżony do trójkąta, z narożnikiem po stronie południowej. Zewnętrzne obwarowania tworzył na całym obwodzie rów poprzedzony ziemnym wałem, za którymi wzniesiono kamienne mury obwodowe. Wał ziemny był szczególnie masywny od strony czołowej, tam też prawdopodobnie znajdował się mur parchamu. Główne wejście znajdowało się po stronie północnej. Był to korytarz z prostymi niszami po bokach, umieszczony w podłużnym, załamanym budynku. Budynek ten po stronie zachodniej kończył się kaplicą, której oszkarpowane prezbiterium tworzyło narożnik zamku. Kaplica posiadała sklepienie krzyżowo – żebrowe i emporę w nawie. Sąsiadowała z nią komnata o ścianach wyłożonych drewnianymi belkami w celu lepszego utrzymywania ciepła, której oświetlenie zapewniały dwa ostrołukowe, duże okna. Pozostałe strony dziedzińca także otoczone były zabudową mieszkalną, być może jednopiętrową. Wszystkie umieszczone tam pomieszczenie przykryto płaskimi, drewnianymi stropami. Zamek najprawdopodobniej nie posiadał wieży.

Stan obecny

   Ruiny zamku znajdują się około dwa kilometry od Purkarce i są łatwo dostępne czerwonym szlakiem turystycznym. Zachowały się dość duże fragmenty murów, szczególnie interesujące po stronie północnej, gdzie widoczne są gotyckie okna kaplicy i sąsiedniej komnaty. Całość terenu jest silnie porośnięta roślinnością dlatego mury i obwarowania ziemne lepiej widoczne są w okresie wiosennym lub jesiennym.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.

Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Čechy, t. V, red. Z.Fiala, Praha 1986.
Menclová D., České hrady, Praha 1972.