Hrádek nad Olší – dwa zamki strażnicze

Historia

   Przez tereny Hrádka nad Olší w średniowieczu biegł szlak handlowy z Górnych Węgier (Słowacja) przez przełęcz Jablunkov na Śląsk. Zapewne w celu jego ochrony, tuż przy rzece, powstały dwie niewielkie strażnice. Brak o nich wzmianek źródłowych z okresu funkcjonowania, jednak na podstawie znalezisk archeologicznych przyjmuje się, iż powstały około drugiej połowy XIII wieku i były użytkowane do około XIV – XV wieku.

Architektura

   Zamek zwany dzisiaj Zumčisko usytuowano w południowej części wsi na lewym brzegu rzeki Olzy. Na południu ograniczony był bezimiennym strumieniem, który wpływa do Olzy na południowym wschodzie. Z pozostałych stron bezpieczeństwo zapewniała sucha fosa, która biegła od północnego wschodu do strumienia. Jej szerokość wynosi 10 metrów, a głębokość od 4 do 6 metrów. Przed rowem utworzono ziemny wał o wysokości około 1 metra i szerokość około 4 metrów. Tak duża szerokość sugeruje, iż mógł być zwieńczony palisadą lub częstokołem za którymi poprowadzono chodnik dla obrońców. Rdzeń zamku miał owalny w planie kształt o wymiarach 26 x 40 metrów. Jego część jest podwyższona, być może z powodu ulokowania przed fosą kolejnych ziemno – drewnianych obwarowań. Na wewnętrznym dziedzińcu rekonstruuje się dwie budowle: główny budynek, być może wieżowego charakteru o wymiarach 13 x 12 metrów oraz mniejszą wieżę w części północnej o wymiarach 4 x 4 metry, prawdopodobnie chroniącą bramę wjazdową.
   Drugi zamek stał w północno-zachodniej części wioski. Wzniesiono go na wąskim cyplu rzeki Olzy, na jej prawym brzegu, w pobliżu bezimiennego strumienia który płynął po jego południowo wschodniej stronie i wpadał pod zamkiem do rzeki. Od strony lądu zamek zabezpieczono rowem, prawdopodobnie o kształcie ćwierć okręgu. Miał on co najmniej 12 metrów szerokości, głębokości natomiast nie można zrekonstruować z powodu późniejszego zasypania fosy. Rdzeń zamku miał nieregularny plan, zbliżony do podłużnego trójkąta o zaokrąglanych narożach. Długość całego założenia wynosiła około 70 metrów, a szerokość 40 metrów. Dodatkowo w centralnej części zachodniej strony znajdował się skalny cypel o powierzchni 7×7 metrów, oraz wybrzuszenie terenu po przeciwnej, wschodniej stronie, być może pierwotnie zaopatrzone w dodatkowe obwarowania. Z powodu współczesnych przekształceń ciężko odtworzyć pierwotną zabudowę zamku, domyślać się można jedynie jakiejś większej, murowanej przynajmniej w części, budowli w południowej części dziedzińca.

Stan obecny

   Obydwa zamki nie zachowały się do czasów współczesnych, warto jednak obejrzeć okoliczne tereny z powodu częściowo zachowanych ziemnych wałów i fos oraz meandrującej w tej okolicy rzeki Olzy.

pokaż południowy zamek Zamčisko na mapie

pokaż zamek północny na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Strona internetowa hrady.cz, hrad Hrádek nad Olší, Zámčiska.
Strona internetowa hrady.cz, hrad Hrádek nad Olší, DSO 2.