Historia
Założycielem zamku Hoštejn był Boreš z Rýzmburka, który być może wzniósł go jako przeciwwagę dla warowni swych przeciwników politycznych w Zábřeh. Na jego dokumencie z 1267 roku świadkował Mutina de Honstein (Mutiš de Honstein), będący być może wówczas burgrabią Hoštejnu z ramienia Boreša. Pierwsza bezpośrednia wzmianka o zamku pojawiła się dopiero w 1289 roku.
Po egzekucji Boreša zamek nabył Fryderyk z Šumburka. W latach 1285-1287 miał on na Hoštejnie urządzić gniazdo rycerzy rozbójników, przeciw którym Wacław II wysłał zbrojną ekspedycję pod dowództwem Závišy z Falkenštejna. Záviša zdobył zamek i włączył go do swego majątku. Być może to właśnie on dokonał rozbudowy starszego założenia o cylindryczny bergfried. Po jego śmierci w 1290 roku zamek przeszedł na własność Korony, lecz już w okresie panowania Jana Luksemburczyka właścicielem Hoštejna i Zábřeha został ród Šternberków.
W 1398 roku bezpotomnie zmarł Smil z Hoštejna, przez co majątek przeszedł na lukovską gałąź Šternberków. Ci jednak biorąc udział w licznych konfliktach popadli w długi, a z roszczeniami terytorialnymi do ich ziem wystąpił margrabia morawski Jodok. W 1406 roku hejtmanem na zamku obsadził on Hynčíka z Frývaldova, który w okresie wojen z pierwszej połowy XV wieku uczynił z Hoštejna bezpieczne zaplecze dla husyckich wypraw. Z tego powodu w 1424 roku na zamek wyprawił się i zdobył go austriacki książę Albrecht. Następnie przekazał warownię katolikowi, Janowi ze Zvole. Prowizorycznie naprawiony, zamek nadal służył jako punkt wypadowy zbrojnych wypraw. Wiadomo, iż w 1437 roku używał go w tym celu Matéj ze Zvole. Już jednak w 1446 roku Hoštejn określono w źródłach pisanych jako zrujnowany. Mimo, iż nie jest pewne kiedy dokładnie przestał funkcjonować, to jednak zamek z pewnością został zniszczony w trakcie wojen husyckich w okresie 1437-1446.
Architektura
Zamek Hoštejn był budowlą trójczłonową. Jego górna część o wymiarach 50 x 25 metrów wzniesiona została na najwyższym wzniesieniu i składała się z głównego budynku mieszkalnego (25 x 9,5 metra) po stronie zachodniej, cylindrycznej wieży głównej po stronie wschodniej oraz obwodu murów o planie zbliżonym do prostokąta. Zewnętrzną obronę zapewniał ziemny wał i szeroka na 18-28 metrów sucha fosa, poprowadzone mniej więcej w połowie stoków wzgórza.
Na wschód od rdzenia zamku, w odległości około 38 metrów, na nieco niższym, spłaszczonym na szczycie pagórku usytuowano część wjazdową, rodzaj zamku średniego (45 x 14 metrów). Był on z pewnością połączony z zamkiem górnym poprzez długi drewniany most przerzucony ponad przekopem i połączony wspólnymi zewnętrznymi obwarowaniami (wał i przekop). W południowej części prawdopodobnie znajdowała się droga wjazdowa na zamek.
Skrajną, wschodnią część założenia zajmował usytuowany w tej samej linii na kolejnym pagórku pięcioboczny w planie zamek dolny (23 x 15 metrów). Jego oddalenie od zamku górnego wynosiło aż 200 metrów. Na zachodzie był połączony wąską szyją z obwarowaniami zamku średniego, natomiast na wschodzie odcięty poprzecznym przekopem od pozostałej części grzbietu. W połowie długości południowego ramienia szyja łączyła się z ziemnym bastionem o mniej więcej owalnym kształcie.
Ostatni element zamku usytuowany był w jego południowo – zachodniej części, poniżej wzgórza zamku górnego. Składał się z dużego trapezoidalnego bastionu, oddzielonego przekopem od kolejnego prostokątnego obszaru – niskiego wzniesienia ze spłaszczoną górną partią.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych, widoczne są jedynie niewielkie, krótkie fragmenty murów, między innymi pozostałości wieży głównej. Bardziej czytelne są wzgórza porozdzielane suchymi fosami. Wstęp na ich teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Severní Morava, t. II, red. Z.Fiala, Praha 1983.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.
Sýkora M., Hrady doby husitské, Diplomová práce, Most 2013.