Historia
Zamek Holoubek, pierwotnie zwany Taubenstein, wzniesiony został w pierwszej połowie XIV wieku przed ród panów ze Staříč. Po raz pierwszy wspomniano o nim w 1353 roku, gdy Konrád Payer odstąpił go swemu bratu Bohušowi. Konrád mógł być również fundatorem zamku na przełomie lat 20-tych i 30-tych. Ród ze Staříč posiadał Holoubek do 1392 roku, kiedy to syn Bohuša o tym samym imieniu, sprzedał zamek mincerzowi Martinowi z Jemnic i Radotic.
W tym samym roku w którym Bohuš sprzedał Taubenstein, zamek został przejęty przez Jindřicha Zajímača z Jevišovic, który przekształcił go w rozbójnicze gniazdo. Jego następca na zamku, Přech z Kojetic, także kontynuował raubritterską działalność. Martin podał ich do sądu dopiero w 1406 roku, co wynikać mogło z jego długich i częstych nieobecności na Morawach oraz obowiązków na dworze Zygmunta Luksemburczyk. Uzyskał korzystną dla siebie decyzję, lecz i tak musiał dochodzić sprawiedliwości drogą siłową. W 1407 roku obległ i zdobył Taubenstein, popadł przy tym jednak w tak wielkie długi, iż musiał oddać zamek wierzycielowi, Arnoštowi Flaškowi z Rychmburka.
Na początku XV wieku i w okresie wojen husyckich zamek parokrotnie zmieniał właścicieli. Arnošt Flaška w 1416 roku sprzedał majątek Bedřichowi z Říčan, po którym dzierżył go Linhart z Radotic, a od 1420 roku Beneš z Krhova. Beneš siedział na Taubensteinie w czasie najcięższych walk wewnętrznych, lecz w przekazach pisemnych nie odnotowano, by dotknęły one zamek w jakikolwiek sposób. W 1434 roku budowlę przejął Reinprecht z Ebersdorfu, który znów rozpoczął prowadzenie z Taubensteinu działalności rozbójniczej. Z tego powodu w 1440 roku morawski parlament zdecydował się go zdobyć i zburzyć. W 1447 roku zamek opisywany był już jako opuszczona ruina.
Architektura
Taubenstein wzniesiono na cyplu górującym nad rzeką Jihlavą, w miejscu gdzie wpadał do niej mniejszy strumień, przepływający po zachodniej stronie zamku. Naturalne ukształtowanie terenu zapewniało mu ochronę z trzech stron: wschodniej, zachodniej i północnej. Niekorzystne było jednak położenie płaskowyżu na południowym krańcu, który znacznie przekraczał wysokość terenu samego zamku. Aby zmniejszyć tą niedogodność, budowniczowie Taubensteinu wykorzystali teren przedpola do zbudowania podzamcza o planie czworoboku 58 × 55 metrów, wzmocnionego niewysokim wałem i fosą o szerokości 10,5 metra. W południowo – wschodniej części podzamcza, gdzie stok był łagodniejszy, wał wzmocniono drewnianą wieżą lub bastionem.
Wjazd do rdzenia zamku chronił szeroki na 25 metrów rów, utworzony przez pogłębienie pierwotnej, naturalnej szczeliny skalnej. Mur obronny zamku w planie tworzył kształt zbliżony do prostokąta o wymiarach w przybliżeniu 50 × 16 metrów. Wejście w jego obręb prowadziło przez drewniany most, portal niewielkiego przedbramia i dalej na główny dziedziniec. Wjazd ten flankowany był przez cylindryczną wieżę o funkcji bergfriedu. Jej średnica wynosiła w przyziemiu 11,5 metra, a grubość murów dochodziła do imponujących 4 metrów. Masywny był również stykający się z wieżą mur obronny, w przyziemiu mający grubość 2,5 metra. Ciekawie wykorzystano skałę po zachodniej stronie zamku, wykutą na kształt schodów. Zapewne istniała tam boczna furta umożliwiająca korzystanie ze strumienia lub wykorzystywana jako ewentualna droga ucieczki.
Jedyną zabudową mieszkalną zamku był dom w północnej części cypla, usytuowany na samym końcu długiego na około 20 metrów dziedzińca. Tradycyjnie wybrano dla niego najbezpieczniejsze miejsce, po przeciwnej stronie bramy. Miał on 16 metrów szerokości i 13 metrów głębokości. W przyziemiu znajdowały się dwa pomieszczenia, do których z dziedzińca wiodły dwa ostrołukowe portale. Budynek mógł mieć charakter wieżowy. Przypuszczalnie nad przyziemiem znajdowało się mieszkalno – reprezentacyjne piętro, a wyżej kondygnacja obronna, być może o formie szachulcowej lub drewnianej nadbudowy.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego przetrwały dość wysokie fragmenty muru obronnego i wieży cylindrycznej, dochodzącej obecnie maksymalnie do 9 metrów wysokości. Ruiny te położone są w lesie, z dala od szosy i okolicznych wsi. Najlepiej dotrzeć do nich drogą wiodącą z Plešic, wzdłuż potoku Plešický, czerwonym szlakiem turystycznym.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.