Historia
Pierwsze wiarygodne zapiski o istnieniu Hodonína, wspominające kasztelana o imieniu Tvrdiš, powstały w 1169 roku. Było to wówczas jeszcze grodowe założenie drewniano – ziemne, jedno z ważniejszych na okolicznych terenach. Hodonín w pewnym stopniu zastąpić mógł wielkomorawskie Mikulčice, a następnie stanowić jeden z zalążków systemu grodów, z których rozwinęła się administracja dynastii Przemyślidów. Wagę zawdzięczał przygranicznemu położeniu oraz usytuowaniu przy głównym szlaku komunikacyjno – handlowym na Węgry. W murowany zamek gród przekształcony został w XIII wieku, prawdopodobnie za czasów królowej wdowy Konstancji węgierskiej, żony czeskiego króla Przemysła Ottokara I.
W 1421 roku król Zygmunt Luksemburski wzmocnił obronę zamku w obawie przed husytami, a wkrótce potem, ze względu na notoryczne kłopoty finansowe, oddał w zastaw swemu doradcy i bliskiemu współpracownikowi, Ściborowi ze Ściborzyc. Pomimo tych działań w 1431 roku zamek dostał się w ręce husyckiego zwolennika Jana z Vrbna, stając się bazą wypadową do zbrojnych wypraw na Węgry. Pięć lat później dzierżył go Čeněk Papák z Mošnova, a w 1451 roku Václav Sudlice, od którego zamek wykupił król Władysław Pogrobowiec. W 1456 roku Hodonín obległ syn Čeňka Papáka, Jan z Mošnowa, i zdołał go zdobyć. Zamek odzyskano z pomocą nowego króla Jerzego z Podiebradów, który przekazał go Janowi Kunie z Kunštátu. Warunkiem jego otrzymania była całkowita naprawa ze zniszczeń spowodowanych ostatnim oblężeniem.
W 1511 roku jako dziedziczną własność otrzymał Hodonín Vilém z Pernštejna, który przekazał go córce Bohuce, jako posag dla Jindřicha z Lipy. Ród z Lipy przebudował zamek w duchu nowej renesansowej mody. W 1614 roku rezydencję przejął Zdeněk Žampach z Potštejna, za którego rządów była ona dwukrotnie niszczona w trakcie wojny trzydziestoletniej: wpierw przez armię Gábora Bethlena, następnie przez Szwedów. W 1692 roku Hodonín przejęli Lichtenštejnowie, natomiast w 1762 Habsburgowie, co spowodowało utratę znaczenia zamku, przekształconego jedynie w siedzibę zarządców administracji i lokalnych gospodarstw. Część zabudowań wynajęto nawet w celu założenia fabryki tytoniu, która w 1802 roku uległa pożarowi. Fragment kompleksu zamkowego został wówczas zburzony, a ostatnie pozostałości zamku zlikwidowano w 1915 roku.
Architektura
Zamek założono na nieregularnym planie, ograniczonym od północy, zachodu i południa odnogami rzeki Morawy. Jedyną dogodną drogę dojazdową od strony wschodniej przecięto poprzeczną fosą. Rdzeniem zamku był nieregularny trapez o wymiarach około 62 x 47 metrów z murami obronnymi o grubości dochodzącej do 2 metrów. Główna czworoboczna wieża prawdopodobnie znajdowała się w południowo – wschodnim narożniku, natomiast od północy usytuowano dwie ryzalitowo wysunięte z budynku wieże, z czego jedną ustawioną pod skosem. Najstarsze, podpiwniczone gotyckie budynki umieszczono w skrzydle północnym i lekko załamanym skrzydle wschodnim.
Stan obecny
Zamek został całkowicie wyburzony na początku XX wieku, kiedy to miał już formę zmienioną renesansowymi i barokowymi przebudowami. Jedyne jego pozostałości być może da się odnaleźć w piwnicach współczesnej zabudowy, jaka znajduje się na terenie dawnej budowli.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.
Plaček M., Hrady a zámky na Moravě a ve Slezsku, Praha 1999.
Plaček M., Ilustrovaná encyklopedie moravských hradů, hrádků a tvrzí, Praha 2001.