Historia
Zamek (Frauenberg też Frohnburg, jego pierwotna nazwa odnosi się albo do usytuowania głęboko w lesie, albo do głębokiej studni wykutej w zamkowej skale) powstał w połowie XIII wieku z inicjatywy króla czeskiego Wacława I. Już jednak po 1265 roku jego syn i następca, król Przemysł Ottokar II w niedalekiej odległości od zamku zaczął budować miasto Czeskie Budziejowice, co najczęściej odczytuje się jako utratę znaczenia warowni.
W 1278 roku zamek przejął ród Vitkovców, do którego należał Zawisza z Falkenštejna, kochanek i późniejszy mąż Kunegundy, wdowy po królu Ottokarze II. Uzyskał on znaczne bogactwo i wpływy w państwie, jednak w 1289 roku w wyniku spisku niechętnych mu królowej Guty i biskupa praskiego Tobiasza z Bechyně został aresztowany pod zarzutem rzekomej zdrady i przygotowywania zamachu na życie króla Wacława II. Rok później został ścięty, a zamek Frauenberg oblężony i przejęty przez wojska królewskie. Egzekucji miano dokonać tuż pod zamkiem, z powodu odmowy jego wydania przez Vítka z Krumlova. Od tego momentu aż do końca XV wieku należał on do domeny Korony z krótkimi okresami, kiedy to oddawano go w zastaw różnym szlacheckim rodom.
W 1490 roku z powodu długów króla Władysława II zastawiono go Vilémowi z Pernštejna, który dokonał późnogotyckiej przebudowy i wzmocnienia obwarowań zamku. Po 1561 roku jeden z następnych właścicieli, Jachym z Hradca, przeprowadził kolejną, tym razem renesansową przebudowę. W 1598 roku zadłużony Ondřej Jáchym Hradec zmuszony był sprzedać rezydencję rodzinie Malovców, którzy z powodu udziału w powstaniu przeciwko Habsburgom w latach 1618 – 1620, utracili majątek w wyniku konfiskaty. Od 1661 w posiadanie Frauenbergu weszli Schwarzenbergowie z których inicjatywy na początku XVIII wieku przebudowano go w stylu barokowym, Najbardziej drastyczne przekształcenia dotknęły dawny zamek w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to książęcy budowniczy Ferdinand Damas Deworetzky nadał mu obecny neogotycki wygląd.
Architektura
Zamek wzniesiono na wzgórzu nad Wełtawą, które z trzech stron, dzięki stromym skarpom, zapewniało mu ochronę. Jego formę musiano dostosować do kształtu wzniesienia, dlatego uzyskał on podłużny, zbliżony do czworoboku kształt z drogą wjazdową i bramą od strony północno – zachodniej. Teren ten zabezpieczono przekopaniem poprzecznego rowu, nad którym przerzucono drewniany most, a samą bramę flankowała cylindryczna wieża – bergfried. Półokrągła wieżyczka wzmacniała też budynek przy bramie. Wewnętrzną zabudowę tworzyły dwa podłużne budynki umieszczone równolegle w stosunku do siebie przy kurtynach północno – wschodniej i południowo – zachodniej.
W trakcie rozbudowy późnogotyckiej powstała kolejna cylindryczna wieża w narożniku po stronie południowo – wschodniej. Prawdopodobnie była ona już przystosowana do użycia broni palnej. Rozbudowa późnogotycka doprowadziła także do obwarowania północnego przedzamcza i powiększenia zabudowy mieszkalnej na zamku górnym. Na wysuniętym przedpolu utworzono bliżej nierozpoznane ziemne bastiony oraz masywną wieżę działową połączoną z zamkiem podziemnym chodnikiem i zaopatrzoną we własną kuchnię. W drugiej połowie XVI wieku na zamku zainstalowano system zaopatrywania w wodę z pobliskiej Wełtawy. Jego pompa z trzema tłokami z brązu była napędzana przez koło wodne.
Stan obecny
Obecny wygląd zamku to efekt wielokrotnych przekształceń, zwłaszcza neogotyckiech z XIX wieku, przez co całkowicie zatracił on pierwotne cechy stylistyczne, a oryginalne mury zapewne ukryte są głęboko pod „romantycznymi” elewacjami. Rezydencja wraz ze znajdującymi się wewnątrz kolekcjami Schwarzenbergów udostępniona jest dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky 2, Praha 2005.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Jižní Morava, t. I, red. Z.Fiala, Praha 1981.