Historia
Zamek prawdopodobnie powstał z inicjatywy królewskiej, jako warownia strzegąca nieodległej granicy. Najstarsza wzmianka źródłowa o nim pochodzi już z 1214 roku, kiedy to w dokumentach zaczęli występować panowie z Hartenberka (Jindřich i Albert). Pierwsza bezsporna wzmianka o funkcjonowaniu zamku pojawiła się dopiero w 1345 roku, kiedy był już królewskim lennem.
W 1362 roku Hartenberkowie sprzedali zamek Těmie z Koldic, a ten dwa lata później odsprzedał go cesarzowi Karolowi IV. W okresie rządów Wacława IV Hartenberk poddawany był jakimś pracom budowlanym, a następnie ponownie oddany w zastaw i ostatecznie w 1407 roku sprzedany Janowi Maléříkowi. Bliżej nieznane prace budowlane prowadzono również za Zygmunta Luksemburczyka. W 1426 roku zamek został zdobyty przez husyckiego hejtmana Jakoubka z Vřesovic.
W drugiej połowie XV wieku za panowania Jerzego z Podiebradów zamek otrzymali na zasadzie zastawu możni Šlikowie. Ród ten przeprowadził późnogotycką rozbudowę Hartenberku, który posiadał do 1547 roku. Następnie dzierżyli go Písnicowie. Na początku XVII wieku przeprowadzili oni renesansową przebudowę, której efekty zostały zniszczone w trakcie walk wojny trzydziestoletniej oraz na skutek wielkiego pożaru z 1668 roku. Dwadzieścia lat później zamek odbudowano, ale już w stylistyce barokowej. W drugiej połowie XVIII i w XIX stuleciu ostatnim przekształceniom zamek został poddany przez Aueršperków, ostatnich przedwojennych właścicieli. Po 1945 roku opuszczona rezydencja zaczęła podupadać, aż w 1985 roku została zniszczona na skutek pożaru.
Architektura
Prawdopodobnie najstarszą, jeszcze romańską częścią zamku była wzniesiona na niewysokim skalnym cyplu czworoboczna wieża o dwóch zaokrąglonych od czoła narożnikach. Stała ona w najwyższym punkcie założenia i zapewne kontrolowała drogę dojazdową. Na północny – wschód od niej funkcjonował duży dwutraktowy budynek mieszkalny o nietypowym dwupoziomowym układzie podyktowanym przez kształt skalnego podłoża.
Najpewniej w XIV wieku główny pierścień murów obronnych otoczono na całym obwodzie zewnętrznym murem parchamu. Duża rozbudowa miała miejsce w drugiej połowie XV wieku w czasach Šlików. Wiadomo, iż około 1471 roku dobudowali oni drugie piętro do budynku mieszkalnego oraz wznieśli w nim nową kaplicę. W późnogotyckim okresie zaczęto również zabudowywać międzymurze po stronie północno – zachodniej oraz wzmacniać zewnętrzny obwód półokrągłymi basztami, czy też bastejami, z których jedna zachowała się po stronie północnej.
Stan obecny
Od 2008 roku ruinami zamku opiekuje się stowarzyszenie Hartenberg. Z jego inicjatywy oraz dzięki pomocy rzeszy wolontariuszy rozpoczęto stopniowe prace remontowe i zabezpieczające. Obecnie na zamku organizowane są już okolicznościowe imprezy kulturalne, dostępna dla turystów jest także część wyremontowanych pomieszczeń. Najcenniejszym zachowanym elementem tego mało znanego zamku jest wieża – bergfried o romańskim jeszcze pochodzeniu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Praha 2009.
Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Dodatky, Praha 2002.
Hrady, zámky a tvrze v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. Západní Čechy, t. IV, red. Z.Fiala, Praha 1985.